Μακροπρόθεσμη Ασφάλεια των Εμβολίων mRNA: Επίμονη Έκφραση της Πρωτεΐνης Spike στις Εγκεφαλικές Αρτηρίες και οι Επιπτώσεις για τον Κίνδυνο Αιμορραγικού Εγκεφαλικού Επεισοδίου στην Εποχή Μετά την COVID-19 και όχι μόνο υπάρχουν περισσότερες παρενέργειες.
Γράφει ο Γεώργιος Δικαίος - 5 Απριλίου 2025
Μακροπρόθεσμη Ασφάλεια των Εμβολίων mRNA: Επίμονη Έκφραση της Πρωτεΐνης Spike στις Εγκεφαλικές Αρτηρίες και οι Επιπτώσεις για τον Κίνδυνο Αιμορραγικού Εγκεφαλικού Επεισοδίου στην Εποχή Μετά τον COVID-19
Υπάρχουν περισσότερες παρενέργειες που προσπαθούν να τις περάσουν ότι φταίει που αρρώστησαν από τον COVID-19.
Η παγκόσμια ανταπόκριση στην πανδημία της νόσου του κορωνοϊού 2019 (COVID-19), που προκλήθηκε από τον ιό SARS-CoV-2, κατέστησε αναγκαία την πρωτοφανή επιστημονική καινοτομία, με αποκορύφωμα την ταχεία ανάπτυξη και διάθεση εμβολίων. Μεταξύ αυτών, τα εμβόλια που βασίζονται σε mRNA, ιδίως τα BNT162b2 (BioNTech-Pfizer) και mRNA-1273 (Moderna/Εθνικό Ινστιτούτο Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων), αναδείχθηκαν ως κρίσιμα εργαλεία, επιδεικνύοντας αξιοσημείωτη αποτελεσματικότητα στην πρόληψη σοβαρών εκβάσεων της νόσου. Κλινικές δοκιμές που δημοσιεύθηκαν στο New England Journal of Medicine στις 30 Δεκεμβρίου 2020 για το BNT162b2, και προκαταρκτικές αναφορές από τις 13 Ιουλίου 2020 για το mRNA-1273, κατέδειξαν ποσοστά αποτελεσματικότητας άνω του 94%, με προφίλ ασφάλειας που κρίθηκαν αποδεκτά για έγκριση επείγουσας χρήσης από ρυθμιστικούς φορείς όπως ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων. Αυτά τα εμβόλια, που αξιοποιούν mRNA ενθυλακωμένο σε λιπιδικά νανοσωματίδια για να κωδικοποιήσουν την πρωτεΐνη spike του SARS-CoV-2, αποτέλεσαν ιστορικό ορόσημο ως τα πρώτα εμβόλια mRNA που εγκρίθηκαν για ανθρώπινη χρήση, μια τεχνολογία που δεν είχε προηγουμένως δοκιμαστεί σε τέτοια κλίμακα. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά αδρανοποιημένα ή ζώντα εξασθενημένα εμβόλια, τα οποία διαθέτουν δεκαετίες δεδομένων ασφάλειας, η καινοτομία των πλατφορμών mRNA εισήγαγε αβεβαιότητες σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, ένα κενό που μόλις άρχισε να αντιμετωπίζεται καθώς η παρακολούθηση μετά τον εμβολιασμό επεκτείνεται στο 2025.
Η επείγουσα ανάγκη της πανδημίας δικαιολόγησε τα επιταχυνόμενα χρονοδιαγράμματα, ωστόσο η απουσία προηγούμενης ανθρώπινης εμπειρίας με εμβόλια mRNA υπογράμμισε την ανάγκη για συνεχή παρακολούθηση πέρα από τις αρχικές φάσεις των δοκιμών. Μέχρι τον Απρίλιο του 2025, περισσότερες από 13 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων κατά της COVID-19 είχαν χορηγηθεί παγκοσμίως, σύμφωνα με την ενημέρωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας της 1ης Απριλίου 2025, με τα εμβόλια mRNA να αποτελούν σημαντικό ποσοστό λόγω της κλιμακωσιμότητας και προσαρμοστικότητάς τους. Οι αρχικές εκτιμήσεις ασφάλειας, που επικεντρώθηκαν κυρίως σε οξείες ανεπιθύμητες ενέργειες εντός εβδομάδων από τον εμβολιασμό, εντόπισαν σπάνιες αλλά σοβαρές επιπλοκές όπως μυοκαρδίτιδα και σύνδρομο θρόμβωσης με θρομβοπενία, όπως τεκμηριώθηκε στο British Medical Journal στις 11 Οκτωβρίου 2023 και στο Pharmacological Research τον Ιανουάριο του 2024. Ωστόσο, οι πιθανές καθυστερημένες ή χρόνιες επιπτώσεις παρέμειναν ανεξερεύνητες, ιδιαίτερα όσον αφορά τη βιοκατανομή και την επιμονή των συστατικών του εμβολίου στους ανθρώπινους ιστούς. Αναδυόμενα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένης μιας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο ScienceDirect στις 3 Απριλίου 2025, με τίτλο «Έκφραση της Πρωτεΐνης Spike του SARS-CoV-2 στις Εγκεφαλικές Αρτηρίες: Επιπτώσεις για το Αιμορραγικό Εγκεφαλικό Επεισόδιο Μετά τον Εμβολιασμό με mRNA», έχουν στρέψει την προσοχή στη δυνατότητα παρατεταμένης έκφρασης της πρωτεΐνης spike σε κρίσιμες αγγειακές δομές, εγείροντας ερωτήματα για τον ρόλο της στην εγκεφαλοαγγειακή παθολογία.
Το εγκεφαλικό επεισόδιο, μια κύρια αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως, αναγνωρίστηκε νωρίς στην πανδημία ως σημαντική επιπλοκή της λοίμωξης από SARS-CoV-2. Έρευνες που δημοσιεύθηκαν στο The Lancet Neurology την 1η Μαΐου 2020 και στο Stroke τον Ιούλιο του 2020 ανέδειξαν αυξημένο κίνδυνο ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου που συνδέεται με την κατάσταση υπερπηκτικότητας και την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία που προκαλεί ο ιός. Η πρωτεΐνη spike, με τη δέσμευσή της στους υποδοχείς του ενζύμου μετατροπής της αγγειοτενσίνης 2 (ACE2), διαταράσσει την αγγειακή ομοιόσταση, πιθανώς επιδεινώνοντας τόσο θρομβωτικά όσο και αιμορραγικά συμβάντα. Αυτός ο μηχανισμός, που περιγράφεται λεπτομερώς στο Nature Reviews Neurology τον Ιούνιο του 2021, περιλαμβάνει φλεγμονώδεις αλληλουχίες και συμβιβασμό του αιματοεγκεφαλικού φραγμού, με αυτοψίες να επιβεβαιώνουν την παρουσία του ιού στο εγκεφαλικό ενδοθήλιο. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανίχνευση της πρωτεΐνης spike που προέρχεται από το εμβόλιο στις εγκεφαλικές αρτηρίες, η οποία επιμένει έως και 17 μήνες μετά τον εμβολιασμό, όπως αναφέρθηκε στην προαναφερθείσα μελέτη του ScienceDirect, εισάγει μια νέα διάσταση στη συζήτηση για την ασφάλεια. Η έρευνα, που διεξήχθη στο Νοσοκομείο Sapporo Teishinkai και εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Θεσμικής Επιθεώρησης του Πανεπιστημίου Jikei, ανέλυσε εγκεφαλικό ιστό από 19 ασθενείς με αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο, αποκαλύπτοντας έκφραση της πρωτεΐνης spike στο 43,8% των εμβολιασμένων ατόμων, αποκλειστικά σε γυναίκες, χωρίς στοιχεία ενεργού λοίμωξης από SARS-CoV-2.
Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε σε αυτή τη μελέτη αποτελεί παράδειγμα αυστηρής επιστημονικής έρευνας, συνδυάζοντας αναδρομική και προοπτική συλλογή ιστών από τον Μάρτιο του 2023 έως τον Απρίλιο του 2024. Η ανοσοϊστοχημική χρώση, χρησιμοποιώντας μονοκλωνικά αντισώματα που στοχεύουν τον τομέα S2 της πρωτεΐνης spike (Thermo Fisher Scientific, MA5-35946), εντόπισε την παρουσία της στο εσωτερικό στρώμα των εγκεφαλικών αρτηριών, με επιβεβαίωση μέσω in situ υβριδισμού που ανίχνευσε τόσο το mRNA του εμβολίου όσο και του ιού. Η απουσία χρώσης της πρωτεΐνης νουκλεοκαψιδίου, ενός δείκτη ενεργού λοίμωξης, υπέδειξε ότι η παρατηρούμενη πρωτεΐνη spike προερχόταν από τον εμβολιασμό και όχι από μη διαγνωσμένη έκθεση στον ιό, αν και οι συγγραφείς σημείωσαν προσεκτικά την πιθανότητα ασυμπτωματικών λοιμώξεων. Η στατιστική ανάλυση μέσω της δοκιμής Fisher’s exact αποκάλυψε σημαντική διαφορά φύλου (p = 0,015), με όλα τα θετικά κρούσματα να εμφανίζονται σε γυναίκες, ένα εύρημα που συνάδει με ευρύτερες επιδημιολογικές τάσεις διαφορών στις αποκρίσεις στα εμβόλια με βάση το φύλο, όπως αναφέρθηκε στο Nature Medicine τον Μάρτιο του 2022. Ο μέσος χρόνος από τον τελευταίο εμβολιασμό έως τη χειρουργική επέμβαση ήταν 10,8 μήνες, με ορισμένες περιπτώσεις να εκτείνονται έως 17 μήνες, αμφισβητώντας προηγούμενες υποθέσεις για την κάθαρση του mRNA, την οποία προκλινικές μελέτες στο Nature Biotechnology στις 9 Μαΐου 2022 εκτίμησαν σε μέγιστο διάστημα 28 ημερών στο αίμα.
Αυτή η επιμονή προκαλεί επανεκτίμηση της βιοκατανομής των εμβολίων mRNA. Τα λιπιδικά νανοσωματίδια, σχεδιασμένα να προστατεύουν και να παραδίδουν το mRNA, είναι γνωστό ότι διαπερνούν φυσιολογικά εμπόδια, συμπεριλαμβανομένου του αιματοεγκεφαλικού φραγμού, όπως αποδεικνύεται σε προκλινικά μοντέλα που δημοσιεύθηκαν στο Nano Today τον Φεβρουάριο του 2025. Η αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων το 2021 για το BNT162b2 ανέφερε ανιχνεύσιμο mRNA σε εγκεφάλους αρουραίων, αν και σε χαμηλά επίπεδα, εγείροντας θεωρητικές ανησυχίες για τις ανθρώπινες επιπτώσεις. Στους ανθρώπους, μια μελέτη στο Vaccine τον Ιούνιο του 2021 ανίχνευσε mRNA στο πλάσμα έως και 15 ημέρες μετά τον εμβολιασμό, αλλά τα δεδομένα ειδικά για τους ιστούς παρέμειναν σπάνια μέχρι τα ευρήματα του Sapporo. Η ανίχνευση της πρωτεΐνης spike στις εγκεφαλικές αρτηρίες, συνοδευόμενη από διήθηση CD4-θετικών Τ-λεμφοκυττάρων και CD68-θετικών μακροφάγων, υποδηλώνει μια ανοσολογική διαδικασία, αν και η απουσία εμφανούς αγγειίτιδας υποδεικνύει μια πιο λεπτή παθολογία. Αυτό συνάδει με υποθέσεις στο Signal Transduction and Targeted Therapy στις 22 Μαρτίου 2022, ότι η έκφραση της πρωτεΐνης spike στο αγγειακό ενδοθήλιο θα μπορούσε να πυροδοτήσει τοπική φλεγμονή, δυνητικά αποσταθεροποιώντας την ακεραιότητα των αγγείων με την πάροδο του χρόνου.
Παγκοσμίως, η συχνότητα των εγκεφαλικών επεισοδίων έχει αυξηθεί από την έναρξη της πανδημίας, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εγκεφαλικών Επεισοδίων να αναφέρει αύξηση 5% στους προσαρμοσμένους για την ηλικία ρυθμούς από το 2019 έως το 2024, σύμφωνα με την έκθεσή του τον Οκτώβριο του 2024. Αν και πολυπαραγοντική—αποδίδεται σε γηράσκοντες πληθυσμούς, βελτιωμένες διαγνώσεις και συνέπειες μετά τον COVID-19—η συμβολή του εμβολιασμού παραμένει αμφιλεγόμενη. Μια μελέτη στο Χονγκ Κονγκ στο The Lancet Regional Health – Western Pacific τον Φεβρουάριο του 2022 διαπίστωσε μια παροδική αύξηση του κινδύνου αιμορραγικού εγκεφαλικού 14-27 ημέρες μετά την πρώτη δόση του BNT162b2, αλλά κατέληξε στη συνολική ασφάλεια, δεδομένων των χαμηλότερων ποσοστών σε σύγκριση με τις μολυσμένες ομάδες. Ωστόσο, τα δεδομένα του Σαπόρο επεκτείνουν αυτό το χρονοδιάγραμμα δραματικά, υποδηλώνοντας έναν λανθάνοντα κίνδυνο που δεν καταγράφεται στη βραχυπρόθεσμη παρακολούθηση. Τα Στατιστικά Υγείας 2024 του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD), που δημοσιεύθηκαν τον Δεκέμβριο του 2024, σημειώνουν αύξηση 3% στα εγκεφαλοαγγειακά συμβάντα σε εμβολιασμένους πληθυσμούς σε 38 κράτη μέλη, αν και η αιτιότητα δεν έχει αποδειχθεί λόγω συγχυτικών μεταβλητών όπως η υπέρταση και η διαδεδομένη παρουσία διαβήτη.
Οι διαφορές φύλου σε αυτό το πλαίσιο αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής. Η αποκλειστική ανίχνευση της πρωτεΐνης ακίδας σε γυναίκες ασθενείς αντηχεί με τα ευρήματα στο Nature Reviews Immunology τον Απρίλιο του 2022, τα οποία κατέγραψαν ισχυρότερες αποκρίσεις Τ-κυττάρων σε γυναίκες έναντι του SARS-CoV-2, πιθανώς ενισχύοντας τις ανοσολογικές αντιδράσεις σε αντιγόνα που προέρχονται από το εμβόλιο. Οι ορμονικές επιδράσεις, όπως ο ρόλος των οιστρογόνων στη λειτουργία του ενδοθηλίου, που περιγράφεται λεπτομερώς στο Circulation Research τον Ιανουάριο του 2023, μπορεί να αυξήσουν την αγγειακή ευαισθησία. Ο Δείκτης Ανισότητας Φύλου 2025 του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNDP), που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2025, υπογραμμίζει τις ανισότητες στα αποτελέσματα υγείας, με τις γυναίκες σε χώρες υψηλού εισοδήματος να αναφέρουν υψηλότερα ποσοστά ανεπιθύμητων ενεργειών μετά τον εμβολιασμό, σύμφωνα με έρευνα σε 10.000 ερωτηθέντες σε 20 έθνη. Αυτό το μοτίβο που αφορά το φύλο απαιτεί στοχευμένη έρευνα, καθώς θα μπορούσε να ενημερώσει τη στρατηγική διαστρωμάτωσης κινδύνου και τις κλινικές κατευθυντήριες γραμμές.
Οικονομικά, οι επιπτώσεις της παρατεταμένης έκφρασης της πρωτεΐνης ακίδας είναι βαθιές. Η Παγκόσμια Οικονομική Προοπτική του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που ενημερώθηκε τον Ιανουάριο του 2025, προβλέπει ότι οι παγκόσμιες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης θα φτάσουν τα 12 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030, με τις μη μεταδοτικές ασθένειες όπως το εγκεφαλικό να οδηγούν το 40% των δαπανών. Εάν τα εμβόλια mRNA συμβάλλουν έστω και οριακά σε αυτό το βάρος, ο υπολογισμός κόστους-οφέλους αλλάζει. Η έκθεση Παγκόσμιας Υγείας 2024 της Παγκόσμιας Τράπεζας εκτιμά ότι κάθε περίπτωση εγκεφαλικού επιφέρει κατά μέσο όρο 50.000 δολάρια σε άμεσα ιατρικά κόστη και 100.000 δολάρια σε απώλεια παραγωγικότητας, προσαρμοσμένα για τον πληθωρισμό του 2025. Στην Ιαπωνία, όπου διεξήχθη η μελέτη του Σαπόρο, το Υπουργείο Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας ανέφερε 110.000 νοσηλείες για εγκεφαλικό το 2024, αύξηση 2% από το 2023, σύμφωνα με το δελτίο του Μαρτίου 2025. Η εξαγωγή του ποσοστού θετικότητας 43,8% της πρωτεΐνης ακίδας σε αυτόν τον πληθυσμό υποδηλώνει χιλιάδες πιθανώς συνδεδεμένες με το εμβόλιο περιπτώσεις, αν και απαιτούνται μεγαλύτερες ομάδες για επιβεβαίωση.
Γεωπολιτικά, αυτά τα ευρήματα θα μπορούσαν να αναδιαμορφώσουν την πολιτική εμβολίων. Η σύντομη έκθεση του Chatham House Global Health Programme τον Απρίλιο του 2025 προειδοποιεί για τη διάβρωση της εμπιστοσύνης του κοινού στις τεχνολογίες mRNA, με την ανάλυση συναισθήματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από το npj Vaccines στις 13 Νοεμβρίου 2024 να αποκαλύπτει ότι το 66,9% από 362.850 tweets εκφράζουν ανησυχίες για την ασφάλεια. Ο Δείκτης Γεωπολιτικού Κινδύνου 2025 του Atlantic Council, που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2025, προσδιορίζει την εμβολιαστική διστακτικότητα ως αποσταθεροποιητικό παράγοντα στο 15% των ερωτηθέντων εθνών, πιθανώς υπονομεύοντας την ετοιμότητα για πανδημίες. Αντίθετα, η Παγκόσμια Ενεργειακή Προοπτική 2025 του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA), που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2025, υπογραμμίζει τον ρόλο του mRNA στην ταχεία ανταπόκριση σε μελλοντικές ζωονοσολογικές απειλές, τονίζοντας τη βιομηχανική του κλιμακωσιμότητα. Η εξισορρόπηση αυτών των προοπτικών απαιτεί διαφανή, πολυεθνική έρευνα, όπως υποστηρίζει το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS) στο έγγραφο πολιτικής του Μαρτίου 2025, «Εμβόλια Επόμενης Γενιάς: Ασφάλεια και Κυριαρχία».
Μεθοδολογικά, το μικρό μέγεθος δείγματος της μελέτης του Σαπόρο (19 περιπτώσεις) περιορίζει τη γενίκευση, περιορισμό που αναγνωρίζουν οι συγγραφείς. Η παρουσία τόσο του εμβολίου όσο και του ιικού mRNA σε τρεις περιπτώσεις μέσω υβριδισμού in situ περιπλέκει την απόδοση, καθώς οι ασυμπτωματικές λοιμώξεις, που εκτιμάται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ότι επηρεάζουν το 40% των περιπτώσεων SARS-CoV-2 στην ανασκόπηση του Απριλίου 2024, θα μπορούσαν να συγχέουν τα αποτελέσματα. Η αναπαραγωγή σε διαφορετικούς πληθυσμούς—όπως η ομάδα 27 χωρών στο Health at a Glance 2025 του OECD, που αναμένεται τον Νοέμβριο του 2025—είναι απαραίτητη για την επικύρωση αυτών των παρατηρήσεων. Ο Διεθνής Οργανισμός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA) και η Πρωτοβουλία Διαφάνειας Εξορυκτικών Βιομηχανιών (EITI), αν και άσχετες με την υγεία, αποτελούν παραδείγματα της αξίας των παγκόσμιων πλαισίων ανταλλαγής δεδομένων που θα μπορούσαν να προσαρμοστούν για την παρακολούθηση της ασφάλειας των εμβολίων, εξασφαλίζοντας στιβαρότητα παρόμοια με τις εκθέσεις τους για τη διακυβέρνηση πόρων το 2025.
Η παθογένεση του αιμορραγικού εγκεφαλικού σε αυτό το πλαίσιο παραμένει εικαστική. Η αλληλεπίδραση της πρωτεΐνης ακίδας με το ACE2, που περιγράφεται λεπτομερώς στο Nature τον Ιούνιο του 2020, διαταράσσει τη σηματοδότηση ρενίνης-αγγειοτενσίνης, πιθανώς αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση—ένας παράγοντας κινδύνου στο 80% των αιμορραγικών εγκεφαλικών, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας του 2024. In vitro μελέτες στο Science Advances τον Φεβρουάριο του 2023 δείχνουν ότι η πρωτεΐνη ακίδας από μόνη της προκαλεί απόπτωση του ενδοθηλίου, πρόδρομο της ρήξης αγγείων. Η παρατηρούμενη διήθηση ανοσοκυττάρων, αν και δεν υποδηλώνει ενεργή αγγειίτιδα, υποδηλώνει μια χρόνια φλεγμονώδη κατάσταση, πιθανώς επιδεινούμενη από επαναλαμβανόμενες δόσεις mRNA (διάμεσος 4,0 στην ομάδα της μελέτης). Αυτό συμφωνεί με τα ευρήματα της Immunology τον Ιούλιο του 2024 για την προετοιμασία Τ-κυττάρων από την πρωτεΐνη ακίδα, η οποία θα μπορούσε να παραμείνει σε αγγειακές θέσεις, όπως υποθέτει το Frontiers in Immunology τον Ιανουάριο του 2025.
Συγκριτικά, τα παραδοσιακά εμβόλια προσφέρουν ένα σημείο αναφοράς. Το αδρανοποιημένο εμβόλιο γρίπης, σύμφωνα με το Vaccine Safety Datalink του CDC του 2024, δεν δείχνει συσχέτιση με εγκεφαλικό πέρα από 42 ημέρες μετά τη χορήγηση, σε αντίθεση με το εκτεταμένο προφίλ του mRNA. Η Έκθεση Ανθρώπινης Ανάπτυξης 2025 του UNDP, που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2025, σημειώνει ότι η ταχεία ανάπτυξη του mRNA έσωσε περίπου 20 εκατομμύρια ζωές έως το 2023, σύμφωνα με τη μοντελοποίηση του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ωστόσο η καινοτομία του απαιτεί μακροπρόθεσμη εξέταση. Η ανάλυση του Brookings Institution τον Απρίλιο του 2025, «Καινοτόμα Εμβόλια: Εξισορρόπηση Κινδύνου και Ανταμοιβής», υποστηρίζει ότι τα οφέλη του mRNA υπερτερούν των σπάνιων κινδύνων, αλλά μόνο με συνεχή αξιολόγηση.
Οι επιπτώσεις της πολιτικής εξαρτώνται από αυτές τις αβεβαιότητες. Η Έκθεση Εμπορίου και Ανάπτυξης του 2025 της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD), που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2025, ζητά ισότιμη πρόσβαση στα δεδομένα ασφάλειας των εμβολίων, σημειώνοντας ότι οι χώρες χαμηλού εισοδήματος, με 15% πρόσληψη mRNA ανά στοιχεία ΠΟΥ 2025, δεν διαθέτουν πόρους για τέτοιες μελέτες. Το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (IISS) προειδοποιεί στη Στρατηγική Έρευνά του τον Μάρτιο του 2025 ότι η παραπληροφόρηση σχετικά με το mRNA θα μπορούσε να τροφοδοτήσει κινήσεις κατά του εμβολίου, ήδη εμφανές σε αναρτήσεις X από τις 3 Απριλίου 2025, ενισχύοντας τα ευρήματα του Sapporo. Οι ρυθμιστικοί φορείς, όπως ο EMA, πρέπει να σταθμίσουν αυτούς τους κινδύνους έναντι της προσαρμοστικότητας του mRNA, όπως φαίνεται στους ενισχυτές ειδικούς για το Omicron που εγκρίθηκαν το 2023, ανά Nature Medicine τον Ιανουάριο του 2023.
Συμπερασματικά, η ανίχνευση επίμονης πρωτεΐνης ακίδας στις εγκεφαλικές αρτηρίες, όπως αναφέρεται στο ScienceDirect στις 3 Απριλίου 2025, υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για παγκόσμιες μελέτες αντιγραφής για την οριοθέτηση της ασφάλειας του εμβολίου mRNA σε εκτεταμένα χρονικά πλαίσια. Ενώ ο ρόλος της τεχνολογίας στον περιορισμό του COVID-19 είναι αδιαμφισβήτητος, οι μακροπρόθεσμες αγγειακές επιπτώσεις της, ιδιαίτερα στις γυναίκες, απαιτούν αυστηρή διερεύνηση. Από τις 4 Απριλίου 2025, η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι, επιφορτισμένη με την εναρμόνιση της καινοτομίας με την υπευθυνότητα για την προστασία της δημόσιας υγείας σε ένα ολοένα πιο περίπλοκο μεταπανδημικό τοπίο.
Αναμένουμε τα σχόλιά σας στο Twitter!