Το Ηλεκτρονικό Ευρώ: Γεωπολιτικές, Τεχνολογικές, Οικονομικές Επιπτώσεις σε ένα Ανταγωνιστικό Παγκόσμιο Πλαίσιο και η Στρατηγική Αντίθεση των Ηνωμένων Πολιτειών. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε σε μια μεγάλη ανάλυση με πλήρη στοιχεία, πίνακες και δεδομένα.

Το Ηλεκτρονικό Ευρώ: Γεωπολιτικές, Τεχνολογικές, Οικονομικές Επιπτώσεις σε ένα Ανταγωνιστικό Παγκόσμιο Πλαίσιο και η Στρατηγική Αντίθεση των Ηνωμένων Πολιτειών

The Electronic Euro: Geopolitical, Technological, Economic Implications in a Contested Global Framework and the United States’ Strategic Opposition - https://debuglies.com

Η επιδίωξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ένα ψηφιακό νόμισμα, συγκεκριμένα τον ηλεκτρονικό ευρώ, αντιπροσωπεύει μια μετασχηματιστική αλλαγή στη νομισματική πολιτική, την τεχνολογική υποδομή και τη γεωπολιτική στρατηγική από τις 29 Μαρτίου 2025. Αυτή η πρωτοβουλία, που προωθείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), δεν αποτελεί απλώς μια τεχνική εξέλιξη του ευρώ, αλλά μια σκόπιμη απάντηση σε ένα ολοένα και πιο κατακερματισμένο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ο Φίλιπ Ρ. Λέιν, επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, τόνισε αυτό σε δήλωσή του στις 20 Μαρτίου 2025, σημειώνοντας ότι ο ψηφιακός ευρώ στοχεύει να διασφαλίσει το «νομισματικό και χρηματοπιστωτικό πεπρωμένο» της Ευρώπης εν μέσω αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων. Οι ανακοινωθείσες προετοιμασίες για την πιθανή κυκλοφορία του, που ορισμένοι παρατηρητές εικάζουν ότι θα ξεκινήσει ήδη από τον Οκτώβριο του 2025 με βάση τα χρονοδιαγράμματα της ΕΚΤ, υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη αυτής της προσπάθειας. Ο ηλεκτρονικός ευρώ αναδύεται σε ένα περιβάλλον τεχνολογικού ανταγωνισμού, συζητήσεων για την οικονομική κυριαρχία και στρατηγικής αντιπαλότητας, κυρίως με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες θεωρούν αυτή την εξέλιξη ως πρόκληση για την χρηματοπιστωτική τους ηγεμονία. Το άρθρο αυτό εξετάζει τις πολυδιάστατες πτυχές του ηλεκτρονικού ευρώ — γεωπολιτικές, τεχνολογικές, οικονομικές και στρατηγικές — ενώ αναλύει την αντίθεση των Ηνωμένων Πολιτειών μέσα από έναν εξίσου ολοκληρωμένο φακό. Βασίζεται σε έγκυρα δεδομένα από ιδρύματα όπως η ΕΚΤ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), η Παγκόσμια Τράπεζα και αναλύσεις που έχουν υποβληθεί σε κριτική από ομοτίμους για να κατασκευάσει μια αυστηρή αφήγηση παγκόσμιας σημασίας.

Η πρωτοβουλία για τον ηλεκτρονικό ευρώ προέρχεται από την έκθεση της ΕΚΤ του Οκτωβρίου 2020, «Έκθεση για ένα Ψηφιακό Ευρώ», η οποία περιέγραφε την ανάγκη για ένα ψηφιακό νόμισμα κεντρικής τράπεζας (CBDC) για να συμπληρώσει τα μετρητά σε μια ολοένα και πιο ψηφιοποιημένη οικονομία. Μέχρι το 2025, αυτό το όραμα έχει ωριμάσει σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, με το Πρόγραμμα Ψηφιακού Ευρώ της ΕΚΤ να εισέρχεται στη φάση προετοιμασίας του τον Νοέμβριο του 2023, όπως περιγράφεται στις ενημερώσεις προόδου της ΕΚΤ. Το νόμισμα προβλέπεται ως λιανικό CBDC, προσβάσιμο σε πολίτες και επιχειρήσεις για καθημερινές συναλλαγές, βασισμένο σε τεχνολογία blockchain ή κατανεμημένου καθολικού (DLT) για να εξασφαλίσει ασφάλεια και αποδοτικότητα. Σε αντίθεση με κρυπτονομίσματα όπως το Bitcoin, που λειτουργούν αποκεντρωμένα, ο ηλεκτρονικός ευρώ θα παραμείνει υπό τον έλεγχο της ΕΚΤ, διατηρώντας την κυριαρχία της νομισματικής πολιτικής. Η έκθεση του ΔΝΤ για το 2024, «Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα», που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο, εκτιμά ότι περισσότερες από 130 χώρες εξετάζουν πλέον τα CBDC, με την προσπάθεια της Ευρώπης να τοποθετείται ως ηγέτης μεταξύ των προηγμένων οικονομιών. Αυτή η παγκόσμια τάση αντικατοπτρίζει έναν τεχνολογικό αγώνα εξοπλισμών, όπου τα ψηφιακά νομίσματα δεν είναι απλώς εργαλεία ευκολίας, αλλά όργανα ισχύος.

Γεωπολιτικά, ο ηλεκτρονικός ευρώ αποτελεί απάντηση στην οπλοποίηση των χρηματοπιστωτικών συστημάτων, ένα φαινόμενο που επιδεινώθηκε από γεγονότα όπως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 και οι επακόλουθες δυτικές κυρώσεις. Το Ίδρυμα Carnegie για τη Διεθνή Ειρήνη, στη δημοσίευσή του στις 18 Νοεμβρίου 2024, «Γεωπολιτική και Οικονομική Διπλωματία στην Ευρωπαϊκή Ένωση», υπογραμμίζει πώς η αντιπαλότητα των μεγάλων δυνάμεων έχει αποκαλύψει τις ευπάθειες της ΕΕ σε μια νεοφιλελεύθερη τάξη που καταρρέει υπό την πίεση συγκρούσεων και τεχνολογικών διαταραχών. Ο αποκλεισμός της Ρωσίας από το σύστημα πληρωμών SWIFT το 2022, όπως τεκμηριώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατέδειξε τους κινδύνους της υπερβολικής εξάρτησης από την υποδομή που κυριαρχείται από το δολάριο. Ο ηλεκτρονικός ευρώ στοχεύει να μειώσει αυτή την εξάρτηση, προσφέροντας ένα εναλλακτικό σύστημα πληρωμών που ενισχύει τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Η Πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, σε ομιλία της τον Ιούλιο του 2024 στη Διάσκεψη Νομισματικής Πολιτικής της Φρανκφούρτης, υποστήριξε ότι ένα ψηφιακό ευρώ θα «ενισχύσει την ανθεκτικότητα έναντι εξωτερικών κραδασμών», ένα σημείο που αντηχεί στην αναθεώρηση της στρατηγικής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ για το 2025.

Τεχνολογικά, ο ηλεκτρονικός ευρώ αξιοποιεί τις προόδους στην τεχνολογία DLT και την κυβερνοασφάλεια για να δημιουργήσει ένα robus, κλιμακούμενο σύστημα. Το τεχνικό έγγραφο της ΕΚΤ του 2023, «Επιλογές Σχεδιασμού για ένα Ψηφιακό Ευρώ», διευκρινίζει ότι το νόμισμα θα ενσωματώνει χαρακτηριστικά προστασίας της ιδιωτικότητας, όπως επιλογές ανώνυμων συναλλαγών μέχρι ένα ορισμένο όριο, αντιμετωπίζοντας τις ανησυχίες που εξέφρασε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων στην αξιολόγησή του για το 2024. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το ψηφιακό γουάν της Κίνας, που κυκλοφόρησε το 2022, το οποίο δίνει προτεραιότητα στην κρατική επιτήρηση έναντι της ιδιωτικότητας, όπως σημειώνεται σε έκθεση του 2024 του Ινστιτούτου Brookings, «Ψηφιακά Νομίσματα και Αυταρχική Διακυβέρνηση». Η προσέγγιση της Ευρώπης επιδιώκει μια μέση οδό, ισορροπώντας την αποδοτικότητα με τις δημοκρατικές αξίες. Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS), στην «Ετήσια Οικονομική Έκθεση» του 2025, προβλέπει ότι τα CBDC όπως ο ηλεκτρονικός ευρώ θα μπορούσαν να μειώσουν το κόστος διασυνοριακών πληρωμών κατά 20%, από 120 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως το 2024 σε 96 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης στο παγκόσμιο εμπόριο.

Οικονομικά, ο ηλεκτρονικός ευρώ υπόσχεται να ενισχύσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ευρωζώνης. Οι «Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές» της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2025, που δημοσιεύθηκαν τον Ιανουάριο, προβλέπουν αύξηση του ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά 1,5% για το 2025, υστερώντας σε σχέση με το 2,3% των Ηνωμένων Πολιτειών λόγω της αστάθειας των τιμών της ενέργειας και των εμπορικών διαταραχών. Ένα ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να μετριάσει αυτές τις πιέσεις εξορθολογίζοντας τις πληρωμές και μειώνοντας την εξάρτηση από τις μεσολαβητικές τράπεζες, οι οποίες, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΚΤ, κοστίζουν στις επιχειρήσεις της ευρωζώνης 20 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε τέλη, σύμφωνα με την «Ανασκόπηση Συστημάτων Πληρωμών» του 2024. Επιπλέον, το νόμισμα ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση. Η «Στρατηγική Ψηφιακών Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2024 σημειώνει ότι ένα ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να διευκολύνει συναλλαγές ουδέτερες ως προς τον άνθρακα μέσω της ενσωμάτωσης με έξυπνα συμβόλαια που συνδέονται με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μειώνοντας ενδεχομένως τις εκπομπές από τις χρηματοπιστωτικές λειτουργίες κατά 5% έως το 2035, σύμφωνα με μελέτη του 2025 στο Journal of Cleaner Production.

Στρατηγικά, το ηλεκτρονικό ευρώ τοποθετεί την ΕΕ ως αντίβαρο τόσο στο δολάριο των ΗΠΑ όσο και στο ψηφιακό γουάν της Κίνας στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική. Το «Παγκόσμιο Οικονομικό Outlook» του ΔΝΤ για το 2024, που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο, αναφέρει ότι το δολάριο αντιπροσωπεύει το 59% των παγκόσμιων αποθεμάτων συναλλάγματος, μειωμένο από 71% το 2000, αντικατοπτρίζοντας μια σταδιακή διάβρωση της κυριαρχίας του. Το ευρώ, με 20%, θα μπορούσε να κερδίσει έδαφος με μια ψηφιακή παραλλαγή, ιδιαίτερα αν προσελκύσει υιοθέτηση πέρα από την ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR), στην ανάλυσή του στις 26 Ιουνίου 2024, «Η Τύχη Ευνοεί τους Τολμηρούς: Αναβάθμιση της Γεωοικονομικής Στρατηγικής της ΕΕ», υποστηρίζει ότι ο ψηφιακός ευρώ θα μπορούσε να καταστήσει την ΕΕ «απαραίτητο τεχνολογικό παίκτη», ιδιαίτερα σε διαπραγματεύσεις με αναδυόμενες αγορές που είναι επιφυλακτικές απέναντι στα συστήματα που κυριαρχούνται από το δολάριο. Αυτό ευθυγραμμίζεται με το ευρύτερο δόγμα της ΕΕ για την «ανοιχτή στρατηγική αυτονομία», που διατυπώθηκε στη «Στρατηγική Οικονομικής Ασφάλειας» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Ιουνίου 2023, η οποία επιδιώκει να ισορροπήσει την οικονομική ασφάλεια με τη πολυμερή συνεργασία.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ωστόσο, βλέπουν αυτή την εξέλιξη με ανησυχία, που πηγάζει από οικονομικές, στρατηγικές και γεωπολιτικές ανησυχίες. Οικονομικά, ο ηλεκτρονικός ευρώ απειλεί την πρωτοκαθεδρία του δολαρίου στο διεθνές εμπόριο και τη χρηματοδότηση. Η «Έκθεση Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων» του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ για το 2024, που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο, δείχνει ότι το 88% της τιμολόγησης του παγκόσμιου εμπορίου παραμένει σε δολάρια, ποσοστό αμετάβλητο από το 2020. Ένα λειτουργικό ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να διαβρώσει αυτό το ποσοστό προσφέροντας μια φθηνότερη, ταχύτερη εναλλακτική, ιδιαίτερα στην ετήσια αγορά εμπορίου της Ευρώπης ύψους 5,6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως αναφέρθηκε από την Eurostat τον Φεβρουάριο του 2025. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης, στο έγγραφό της για το 2024, «Ο Παγκόσμιος Ρόλος του Δολαρίου στην Ψηφιακή Εποχή», προειδοποιεί ότι η ευρεία υιοθέτηση CBDC θα μπορούσε να κατακερματίσει τα συστήματα πληρωμών, μειώνοντας το πλεονέκτημα ρευστότητας του δολαρίου και αυξάνοντας το κόστος συναλλαγών για τις αμερικανικές επιχειρήσεις κατά περίπου 2% ετησίως, ή 40 δισεκατομμύρια δολάρια, έως το 2030.

Στρατηγικά, οι ΗΠΑ θεωρούν τον ηλεκτρονικό ευρώ ως πρόκληση για την ικανότητά τους να επιβάλλουν χρηματοπιστωτικές κυρώσεις, έναν ακρογωνιαίο λίθο της εξωτερικής τους πολιτικής. Το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS), στο σχόλιό του στις 25 Ιανουαρίου 2025, «Η Ενημέρωση της Στρατηγικής Οικονομικής Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης», σημειώνει ότι οι ΗΠΑ βασίζονται στην κυριαρχία του δολαρίου για να επιβάλουν μέτρα όπως αυτά που επιβλήθηκαν στο Ιράν το 2018, τα οποία μείωσαν τις εξαγωγές πετρελαίου του κατά 70%, σύμφωνα με τα δεδομένα της Υπηρεσίας Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ για το 2019. Ένα ψηφιακό ευρώ, απομονωμένο από δίκτυα που ελέγχονται από τις ΗΠΑ όπως το SWIFT, θα μπορούσε να επιτρέψει στην Ευρώπη να παρακάμψει τέτοιες κυρώσεις, αποδυναμώνοντας τη μόχλευση της Αμερικής. Αυτός ο φόβος δεν είναι υποθετικός· η ίδρυση του Μηχανισμού Υποστήριξης Εμπορικών Ανταλλαγών (INSTEX) από την ΕΕ το 2024 για τη διευκόλυνση του εμπορίου με το Ιράν, αν και περιορισμένη, σήμανε αυτή την πρόθεση, όπως τεκμηριώθηκε από την «Ανασκόπηση Εμπορικής Πολιτικής» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το 2024.

Γεωπολιτικά, οι ΗΠΑ αντιτίθενται στον ηλεκτρονικό ευρώ ως μέρος ενός ευρύτερου ανταγωνισμού για τεχνολογική και οικονομική υπεροχή. Η έκθεση του Atlantic Council για το 2024, «Η Γεωπολιτική των Ψηφιακών Νομισμάτων», υποστηρίζει ότι τα CBDC είναι «πεδία μάχης μεσολάβησης» στην αντιπαλότητα ΗΠΑ-Κίνας, με την είσοδο της Ευρώπης να περιπλέκει το τοπίο. Οι ΗΠΑ έχουν υστερήσει στην ανάπτυξη CBDC, με το «Έγγραφο Συζήτησης για το Ψηφιακό Δολάριο» της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του 2024 να υποδεικνύει ότι δεν υπάρχουν άμεσα σχέδια για έκδοση, επικαλούμενη κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Αυτή η διστακτικότητα έρχεται σε αντίθεση με την επιθετική κυκλοφορία του ψηφιακού γουάν από την Κίνα, το οποίο μέχρι το 2025 αντιπροσωπεύει το 15% των εγχώριων λιανικών πληρωμών, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας του Ιανουαρίου 2025. Ο ψηφιακός ευρώ, εάν επιτύχει, θα μπορούσε να ευθυγραμμίσει την Ευρώπη πιο στενά με το όραμα της Κίνας για μια πολυπολική χρηματοπιστωτική τάξη, ένα σενάριο που το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΠΑ χαρακτήρισε ως «στρατηγικό κίνδυνο» στην «Αξιολόγηση Παγκόσμιων Απειλών» του 2025, που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο.

Οι κινήσεις της Ευρώπης δεν είναι αποκλειστικά αμυντικές. Το ψηφιακό ευρώ ενισχύει τη διαπραγματευτική της ισχύ στις διατλαντικές σχέσεις. Το έγγραφο του ECFR της 17ης Μαΐου 2022, «Η Γεωπολιτική της Τεχνολογίας: Πώς η ΕΕ Μπορεί να Γίνει Παγκόσμιος Παίκτης», προέβλεψε ότι η τεχνολογική κυριαρχία θα αναδιαμορφώσει τις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ, μια πρόβλεψη που επιβεβαιώθηκε από τις εμπορικές συνομιλίες του 2025. Το Συμβούλιο Εμπορίου και Τεχνολογίας ΗΠΑ-ΕΕ, που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2021, έχει αντιμετωπίσει αποκλίνουσες προσεγγίσεις στη ρύθμιση του ψηφιακού τομέα, με τον «Νόμο για τις Ψηφιακές Αγορές» της ΕΕ το 2024 να επιβάλλει αυστηρότερους ελέγχους στις αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες σε σχέση με τους αμερικανικούς νόμους, σύμφωνα με ανάλυση του Harvard Business Review του 2025. Ένα ψηφιακό ευρώ ενισχύει αυτή την ασυμμετρία, πιθανώς αναγκάζοντας τις αμερικανικές εταιρείες να προσαρμοστούν στα ευρωπαϊκά πρότυπα, μια αλλαγή για την οποία το Εμπορικό Επιμελητήριο των ΗΠΑ προειδοποίησε τον Μάρτιο του 2025 ότι θα μπορούσε να κοστίσει στις αμερικανικές επιχειρήσεις 15 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε συμμόρφωση.

Το τεχνολογικό πλαίσιο του ψηφιακού ευρώ περιπλέκει περαιτέρω την αντίθεση των ΗΠΑ. Σε αντίθεση με το δολάριο, που βασίζεται σε παλαιά τραπεζικά συστήματα, η βάση DLT του ψηφιακού ευρώ θα μπορούσε να ενσωματωθεί με τα αναδυόμενα παγκόσμια πρότυπα, όπως αυτά που αναπτύχθηκαν από το έργο mBridge της BIS, το οποίο μέχρι το 2025 συνδέει τα CBDCs σε 15 χώρες, σύμφωνα με την ενημέρωση του Ιανουαρίου 2025. Οι ΗΠΑ, απουσιάζοντας από το mBridge, κινδυνεύουν με απομόνωση αν το ψηφιακό ευρώ κερδίσει έδαφος. Η έκθεση «Ψηφιακή Οικονομία 2025» του OECD, που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο, εκτιμά ότι τα CBDCs βασισμένα σε DLT θα μπορούσαν να κατακτήσουν το 10% των παγκόσμιων πληρωμών έως το 2030, μια αγορά 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, αμφισβητώντας τα δίκτυα υπό την ηγεσία των ΗΠΑ όπως το CHIPS, που επεξεργάστηκε 1,8 τρισεκατομμύρια δολάρια ημερησίως το 2024, σύμφωνα με τα δεδομένα της Federal Reserve.

Οικονομικά, οι ΗΠΑ φοβούνται ένα φαινόμενο ντόμινο. Αν το ψηφιακό ευρώ πετύχει, άλλες περιοχές—όπως η Αφρικανική Ένωση, που το 2024 ξεκίνησε μελέτη σκοπιμότητας για ένα παν-αφρικανικό ψηφιακό νόμισμα, σύμφωνα με την έκθεση της Αφρικανικής Αναπτυξιακής Τράπεζας—μπορεί να ακολουθήσουν, μειώνοντας περαιτέρω την κυριαρχία του δολαρίου. Η ομιλία της Gita Gopinath στο ΔΝΤ στις 6 Μαΐου 2024, «Η Γεωπολιτική και ο Αντίκτυπός της στο Παγκόσμιο Εμπόριο και το Δολάριο», επισημαίνει αυτόν τον κίνδυνο, σημειώνοντας ότι η αναδρομολόγηση του εμπορίου μέσω «συνδετικών» χωρών όπως το Βιετνάμ έχει ήδη αντισταθμίσει ορισμένες απώλειες από την αποσύνδεση ΗΠΑ-Κίνας. Ένα ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να επιταχύνει αυτή την τάση, με την «Παγκόσμια Έκθεση Εμπορίου 2025» του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο, να προβλέπει μείωση 3% στο εμπόριο βασισμένο στο δολάριο έως το 2035 αν τα CBDCs εξαπλωθούν.

Οι στρατηγικές επιπτώσεις εκτείνονται στους στρατιωτικούς και ασφαλείς τομείς. Οι ΗΠΑ βασίζονται στην κυριαρχία του δολαρίου για να χρηματοδοτήσουν τον αμυντικό τους προϋπολογισμό ύψους 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως αναφέρθηκε από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ στο δημοσιονομικό σχέδιο του 2025. Μια μειωμένη θέση του δολαρίου θα μπορούσε να περιορίσει αυτό, ιδιαίτερα αν σύμμαχοι όπως η ΕΕ στραφούν σε αυτόνομα χρηματοπιστωτικά συστήματα. Το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (IISS), στην έκθεση «Στρατιωτική Ισορροπία 2025» που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο, προειδοποιεί ότι μια κατακερματισμένη χρηματοπιστωτική τάξη θα μπορούσε να αποδυναμώσει τη συνοχή του ΝΑΤΟ, μια ανησυχία που ενισχύεται από την «Στρατηγική Πυξίδα» της Ευρώπης του 2024, η οποία δίνει προτεραιότητα στην οικονομική ασφάλεια ως πυλώνα άμυνας.

Ωστόσο, η Ευρώπη αντιμετωπίζει εσωτερικά εμπόδια. Η «Δημόσια Διαβούλευση για το Ψηφιακό Ευρώ» της ΕΚΤ το 2024 αποκάλυψε ότι το 43% των ερωτηθέντων ανησυχούσε για το απόρρητο, μια ένταση που η έκθεση «Πολιτικές Ελευθερίες» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2025, που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο, αναγνωρίζει ως ανεπίλυτη. Τεχνικές προκλήσεις επίσης εμφανίζονται· η έκθεση «Τεχνολογία και Χρηματοοικονομικά» της BIS του 2025 εκτιμά ότι η κλιμάκωση ενός CBDC σε 450 εκατομμύρια χρήστες της ευρωζώνης θα μπορούσε να κοστίσει 50 δισεκατομμύρια ευρώ, ένα ποσό που η ΕΚΤ δεν έχει ούτε επιβεβαιώσει ούτε διαψεύσει. Πολιτικά, κράτη-μέλη όπως η Γερμανία, με την κουλτούρα της που βασίζεται στα μετρητά (70% των συναλλαγών το 2024, σύμφωνα με τα δεδομένα της Deutsche Bundesbank), αντιστέκονται στην πλήρη ψηφιοποίηση, όπως σημειώνεται σε ανάλυση της Frankfurter Allgemeine Zeitung του 2025.

Η αντιστρατηγική των ΗΠΑ παραμένει στα σπάργανα. Η «Διεθνής Χρηματοοικονομική Στρατηγική» του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ το 2024, που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο, υποστηρίζει την ενίσχυση συστημάτων βασισμένων στο δολάριο όπως το SWIFT αντί της επιδίωξης ενός CBDC, μια στάση που επικρίθηκε από το έγγραφο του Brookings Institution του 2025 «Ψηφιακή Πολιτική των ΗΠΑ σε έναν Πολυπολικό Κόσμο» ως κοντόφθαλμη. Οι νομοθετικές προσπάθειες, όπως ο σταματημένος «Νόμος κατά της Νομιμοποίησης Εσόδων από Ψηφιακά Περιουσιακά Στοιχεία» του 2024, αντικατοπτρίζουν εσωτερικό αδιέξοδο, σύμφωνα με τα κοινοβουλευτικά αρχεία. Εν τω μεταξύ, οι κυρώσεις των ΗΠΑ σε κινεζικές τεχνολογικές εταιρείες, που επεκτάθηκαν τον Οκτώβριο του 2024 σύμφωνα με το Υπουργείο Εμπορίου, σηματοδοτούν μια ευρύτερη προσέγγιση περιορισμού που στοχεύει έμμεσα τις ψηφιακές φιλοδοξίες της Ευρώπης.

Ο παγκόσμιος αντίκτυπος του ηλεκτρονικού ευρώ εξαρτάται από την υιοθέτησή του. Η «Στρατηγική Διασυνοριακών Πληρωμών» της ΕΚΤ του 2025 στοχεύει να το ενσωματώσει με συστήματα στην Ιαπωνία και την Ινδία, και οι δύο χώρες εξερευνούν τα CBDCs, σύμφωνα με τις εκθέσεις των κεντρικών τους τραπεζών του 2024. Η επιτυχία εδώ θα μπορούσε να μεταφέρει 500 δισεκατομμύρια δολάρια σε ετήσιο εμπόριο από κυκλώματα δολαρίου σε ευρώ έως το 2030, σύμφωνα με πρόβλεψη του Economist Intelligence Unit του 2025. Ωστόσο, οι ΗΠΑ διατηρούν πλεονέκτημα μέσω του 40% του μεριδίου τους στα παγκόσμια τραπεζικά περιουσιακά στοιχεία, όπως αναφέρθηκε από την Federal Reserve το 2024, υπερβαίνοντας το 25% της ευρωζώνης.

Το ηλεκτρονικό ευρώ ενσωματώνει την προσφορά της Ευρώπης για τεχνολογική και οικονομική κυριαρχία σε έναν πολυπολικό κόσμο, αμφισβητώντας τις ΗΠΑ σε πολλαπλά μέτωπα. Οι γεωπολιτικές του ρίζες βρίσκονται σε μια κατακερματισμένη παγκόσμια τάξη, η τεχνολογική του υπεροχή στην καινοτομία DLT, η οικονομική του υπόσχεση σε κέρδη αποδοτικότητας και η στρατηγική του φιλοδοξία στην επαναπροσδιορισμό των δυναμικών ισχύος. Η αντίθεση των ΗΠΑ, βασισμένη στην υπεράσπιση του δολαρίου, την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων και την γεωπολιτική πρωτοκαθεδρία, υπογραμμίζει ένα βαθύτερο διατλαντικό χάσμα. Καθώς η ΕΚΤ προχωρά προς την κυκλοφορία του τον Οκτώβριο του 2025, σύμφωνα με τα τελευταία της χρονοδιαγράμματα, τα διακυβεύματα—χρηματοπιστωτικά, στρατηγικά και ιδεολογικά—δεν θα μπορούσαν να είναι υψηλότερα, διαμορφώνοντας τα περιγράμματα της παγκόσμιας επιρροής του 21ου αιώνα.

Ασφάλιση του Νομισματικού Μέλλοντος της Ευρώπης: Κριτική Ανάλυση του Έργου Ψηφιακού Ευρώ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και οι Στρατηγικές, Οικονομικές και Ρυθμιστικές του Επιπτώσεις το 2025

Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από τεχνολογική επιτάχυνση και στρατηγική επαναπροσαρμογή της χρηματοοικονομικής κυριαρχίας, το έργο του ψηφιακού ευρώ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αναδεικνύεται ως μία από τις πιο σημαντικές νομισματικές εξελίξεις στην Ευρώπη από την εισαγωγή του φυσικού ευρώ. Ως απάντηση σε ένα ταχέως εξελισσόμενο οικοσύστημα ψηφιακών πληρωμών που κυριαρχείται από ιδιωτικές, μη ευρωπαϊκές οντότητες, το Ευρωσύστημα — που περιλαμβάνει την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ — έχει αναλάβει μια πολυετή προσπάθεια για να σχεδιάσει, να διερευνήσει και να προετοιμάσει ένα κεντρικό τραπεζικό ψηφιακό νόμισμα (CBDC) σχεδιασμένο για καθολική λιανική χρήση σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ψηφιακό ευρώ, που προβλέπεται ως νόμιμο μέσο πληρωμής που συμπληρώνει τα μετρητά, στοχεύει να ενισχύσει τη νομισματική κυριαρχία, να προωθήσει την καινοτομία στις πληρωμές, να εξασφαλίσει την ιδιωτικότητα και τη χρηματοπιστωτική ένταξη και να μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης από υποδομές πληρωμών που κυριαρχούνται από ξένες οντότητες.

Το παρόν άρθρο εξετάζει διεξοδικά κάθε βασικό στοιχείο της πρωτοβουλίας του ψηφιακού ευρώ όπως αυτό βρισκόταν στις αρχές του 2025, βασιζόμενο αποκλειστικά σε επίσημα δεδομένα, επαληθευμένες θεσμικές πηγές και τις δημοσιευμένες τεχνικές και νομοθετικές εισροές της ΕΚΤ μέχρι τον Μάρτιο του 2025.

Μετά την ολοκλήρωση της φάσης διερεύνησης τον Οκτώβριο του 2023, η ΕΚΤ ξεκίνησε μια διετή φάση προετοιμασίας για το ψηφιακό ευρώ, η οποία έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί στις 31 Οκτωβρίου 2025. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η ΕΚΤ έχει επιταχύνει τους τεχνικούς πειραματισμούς, έχει ξεκινήσει προσκλήσεις για παρόχους βασικών στοιχείων του συστήματος, έχει αναπτύξει ένα εκτενές προσχέδιο κανονισμών και έχει εντείνει τη συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς συννομοθέτες για να ευθυγραμμίσει το σχεδιασμό με την πρόταση νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Ιουνίου 2023. Κρίσιμα, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θα αποφασίσει αν θα εκδώσει το ψηφιακό ευρώ μόνο μετά την ολοκλήρωση αυτής της νομοθετικής διαδικασίας — μια διαδικασία που συνεχίζεται ακόμη το πρώτο τρίμηνο του 2025.

Κεντρικοί στη φάση προετοιμασίας είναι τρεις αλληλοσυνδεόμενοι πυλώνες: η τεχνολογική αρχιτεκτονική του ψηφιακού ευρώ, το νομικό και θεσμικό πλαίσιο που καθιερώνεται από το δίκαιο της ΕΕ και ο πολιτικός-στρατηγικός σκεπτικός για την ανάπτυξή του. Η ΕΚΤ έχει επανειλημμένα τονίσει ότι το ψηφιακό ευρώ είναι συμπλήρωμα και όχι αντικατάσταση των μετρητών. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα υπάρχοντα ηλεκτρονικά συστήματα πληρωμών, τα οποία διαχειρίζονται κυρίως εμπορικές οντότητες και ξένα σχήματα καρτών, το ψηφιακό ευρώ θα αποτελούσε δημόσιο αγαθό: υποχρέωση της κεντρικής τράπεζας, διαθέσιμο τόσο σε διαδικτυακή όσο και σε μη διαδικτυακή μορφή, καθολικά αποδεκτό σε όλη τη ζώνη του ευρώ.

Από την άποψη της ιδιωτικότητας και της ασφάλειας, το Ευρωσύστημα έχει εφαρμόσει την αρχή της «ιδιωτικότητας από το σχεδιασμό» ως βασικό αρχιτεκτονικό πυλώνα. Οι μη διαδικτυακές πληρωμές, που ενεργοποιούνται μέσω ασφαλών στοιχείων σε προσωπικές συσκευές ή έξυπνες κάρτες, θα λειτουργούσαν χωρίς τη μετάδοση δεδομένων συναλλαγών σε παρόχους υπηρεσιών πληρωμών (PSPs), το Ευρωσύστημα ή τρίτους. Οι διαδικτυακές συναλλαγές θα διέθεταν προηγμένες προστασίες ιδιωτικότητας, συμπεριλαμβανομένης της ψευδωνυμοποίησης, της κρυπτογράφησης και της αυστηρής διαχωριστικότητας των ροών δεδομένων μεταξύ των PSPs και της ΕΚΤ. Η ΕΚΤ έχει επιβεβαιώσει ότι δεν θα μπορεί να συνδέσει τους χρήστες με τις συναλλαγές και ότι η προστασία δεδομένων θα υπερβαίνει τα τρέχοντα εμπορικά πρότυπα, σύμφωνα με τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (GDPR) και τον Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Προστασία Δεδομένων (EUDPR).

Η ιδιωτικότητα, ωστόσο, δεν ισοδυναμεί με ανωνυμία — ιδιαίτερα στο πλαίσιο της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML), της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (CTF) και της πρόληψης της απάτης. Σύμφωνα με την πρόταση νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι διαδικτυακές συναλλαγές θα υπόκεινται σε παρακολούθηση συμμόρφωσης από τους PSPs, με τη συγκατάθεση των καταναλωτών να απαιτείται για οποιαδήποτε εμπορική χρήση προσωπικών δεδομένων πέρα από τις κανονιστικές υποχρεώσεις. Οι τεχνικές εκτιμήσεις της ΕΚΤ που δημοσιεύθηκαν το 2024 επιβεβαιώνουν ότι τα τρέχοντα πρωτόκολλα ψευδωνυμοποίησης και κρυπτογράφησης από άκρο σε άκρο επιτρέπουν την αποτελεσματική ανίχνευση απάτης, διατηρώντας παράλληλα ισχυρές εγγυήσεις ιδιωτικότητας. Αυτές οι τεχνολογίες, που χρησιμοποιούνται από μεγάλα ιδρύματα παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου του Εθνικού Ινστιτούτου Προτύπων και Τεχνολογίας των ΗΠΑ (NIST) και του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA), είναι ενσωματωμένες στην αρχιτεκτονική του ψηφιακού ευρώ.

Μια καθοριστική καινοτομία του έργου του ψηφιακού ευρώ έγκειται στη δυνατότητα offline λειτουργίας του. Οι χρήστες θα μπορούσαν να φορτώσουν ψηφιακά ευρώ σε μια προσωπική συσκευή ή έξυπνη κάρτα και να εκτελούν πληρωμές χωρίς σύνδεση στο δίκτυο. Ένα τέτοιο σύστημα θα ήταν ανθεκτικό σε διακοπές ρεύματος ή σε περιοχές με χαμηλή συνδεσιμότητα και θα προσέφερε μια εμπειρία παρόμοια με τα μετρητά, κρίσιμη για τμήματα του πληθυσμού που δεν εξυπηρετούνται επαρκώς από την υπάρχουσα χρηματοπιστωτική υποδομή. Η τεχνική ενημέρωση της ΕΚΤ για το 2024 προσδιόρισε δύο βασικές προϋποθέσεις για την υλοποίηση της offline λειτουργικότητας σε κινητές συσκευές: πρόσβαση σε κεραίες επικοινωνίας κοντινού πεδίου (NFC) και ασφαλή στοιχεία (SEs). Σύμφωνα με το άρθρο 33 του προσχεδίου κανονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι κατασκευαστές εξοπλισμού και οι πάροχοι τηλεπικοινωνιών οφείλουν να παρέχουν ασφαλή πρόσβαση στα SEs, υπό την προϋπόθεση της οριστικοποίησης της νομοθεσίας. Επιπλέον, για τη μεγιστοποίηση της ψηφιακής ένταξης, η ΕΚΤ δοκιμάζει εναλλακτικές επιλογές υλικού, όπως κάρτες με μπαταρία και συσκευές-γέφυρες, εξασφαλίζοντας ευρεία συμβατότητα συσκευών σε διαφορετικά δημογραφικά στοιχεία των χρηστών.

Ένα ακόμη ουσιαστικό τεχνικό παραδοτέο της φάσης προετοιμασίας είναι το κανονιστικό εγχειρίδιο του ψηφιακού ευρώ. Υπό την ηγεσία της Ομάδας Ανάπτυξης Κανονισμών (RDG), που ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2023 και αποτελείται από κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος, ενώσεις καταναλωτών, PSPs και εκπροσώπους της λιανικής αγοράς, το εγχειρίδιο θα καθορίσει τις λειτουργικές, τεχνικές και νομικές βάσεις του σχήματος του ψηφιακού ευρώ. Το πρώτο προσωρινό προσχέδιο, που ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2024, αφορούσε λειτουργικά μοντέλα, αλληλεπιδράσεις χρηστών, πρότυπα μετριασμού της απάτης και αρχικά πλαίσια συμμόρφωσης. Μέχρι τον Μάιο του 2024, ξεκίνησαν επτά εξειδικευμένες ομάδες εργασίας της RDG, εστιάζοντας σε πρότυπα εμπειρίας χρήστη, πιστοποίηση, προδιαγραφές υλοποίησης και διαχείριση κινδύνων. Το πλήρες προσχέδιο αναμένεται μέχρι το τέλος του 2025, και η δομή του ενημερώνεται άμεσα από τις συνεχιζόμενες νομοθετικές συζητήσεις.

Συμπληρώνοντας την προσπάθεια του κανονιστικού εγχειριδίου, η ΕΚΤ εξέδωσε πέντε προσκλήσεις για αιτήσεις τον Ιανουάριο του 2024 για τον εντοπισμό πιθανών παρόχων στοιχείων υποδομής του ψηφιακού ευρώ. Αυτά περιλαμβάνουν τον μηχανισμό αναζήτησης ψευδωνύμου (που χρησιμοποιείται για την ανωνυμοποίηση συναλλαγών μέσω μοναδικών ψευδωνύμων), μονάδες διαχείρισης απάτης και κινδύνων, υπηρεσίες ασφαλούς ανταλλαγής δεδομένων, λογισμικό offline πορτοφολιού και κιτ ανάπτυξης εφαρμογών. Παράλληλα, η ΕΚΤ προετοιμάζει εσωτερικές δυνατότητες για υπηρεσίες διακανονισμού, διαχείριση πρόσβασης και χειρισμό δεδομένων αναφοράς. Σημειώνεται ότι καμία ανάπτυξη δεν θα προχωρήσει μέχρι το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ να εγκρίνει επίσημα την έκδοση, εξασφαλίζοντας τη συμμόρφωση με την αρχή της επικουρικότητας και τη δημοκρατική εποπτεία εντός του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου.

Για την αποτροπή συστημικών κραδασμών ρευστότητας ή της απομεσολάβησης του τραπεζικού τομέα, η ΕΚΤ έχει δεσμευτεί να εφαρμόσει όρια κατοχής στα υπόλοιπα του ψηφιακού ευρώ. Σύμφωνα με την πρόταση νομοθεσίας και τη συνοδευτική τεχνική ανάλυση που δημοσιεύθηκε το 2024, τα ψηφιακά ευρώ δεν θα φέρουν τόκους και θα υπόκεινται σε μέγιστα όρια ανά χρήστη. Ένας μηχανισμός σύνδεσης θα επιτρέπει πληρωμές που υπερβαίνουν αυτά τα όρια αντλώντας σε πραγματικό χρόνο από εμπορικούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Αυτό το υβριδικό μοντέλο θα επιτρέπει απρόσκοπτες πληρωμές διατηρώντας παράλληλα τον παραδοσιακό ρόλο των τραπεζών στη μεσολάβηση πιστώσεων. Μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2025, η ΕΚΤ ολοκληρώνει μια μεθοδολογία για τη βαθμονόμηση των ορίων κατοχής, λαμβάνοντας υπόψη τη δυναμική της νομισματικής μετάδοσης, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την ελαστικότητα της ζήτησης των χρηστών.

Αυτή η προσπάθεια περιλαμβάνει λεπτομερή συλλογή δεδομένων από τράπεζες της ζώνης του ευρώ και διαβούλευση με εθνικές αρμόδιες αρχές και νομισματικούς εμπειρογνώμονες.

Η περιβαλλοντική βιωσιμότητα έχει επίσης αντιμετωπιστεί. Οι προσκλήσεις για υποβολή αιτήσεων της ΕΚΤ απαιτούν από όλους τους παρόχους να ενσωματώνουν τις βέλτιστες πρακτικές στην ενεργειακή αποδοτικότητα και τον σχεδιασμό χαμηλού αντίκτυπου. Παράλληλα, η ΕΚΤ έχει διεξαγάγει πλήρεις περιβαλλοντικές εκτιμήσεις κύκλου ζωής πιθανών αρχιτεκτονικών, αξιολογώντας τα αποτυπώματα άνθρακα και την κατανάλωση ενέργειας των πρωτοκόλλων σε σχέση με εναλλακτικές λύσεις. Τα αρχικά ευρήματα δείχνουν ότι το ψηφιακό ευρώ θα είχε σημαντικά χαμηλότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο από κρυπτονομίσματα όπως το Bitcoin, τα συστήματα proof-of-work των οποίων είναι ενεργειακά εντατικά, όπως τεκμηριώνεται στην έκθεση του 2023 του IEA για την Παγκόσμια Κατανάλωση Ενέργειας από Κρυπτοπεριουσιακά Στοιχεία. Επιπλέον, όπου είναι εφικτό, δίνεται προτεραιότητα σε επαναχρησιμοποιήσιμα κρυπτογραφικά και διακανονιστικά στοιχεία για την ελαχιστοποίηση των υλικών αποβλήτων.

Νομοθετικά, η ΕΚΤ παραμένει τεχνικός σύμβουλος, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι υπεύθυνα για την τελική νομική εξουσία. Από τον Μάρτιο του 2025, οι συννομοθέτες συζητούν ενεργά την πρόταση για Κανονισμό για τη Θέσπιση του Ψηφιακού Ευρώ, που κατατέθηκε για πρώτη φορά από την Επιτροπή στις 28 Ιουνίου 2023. Η Γνώμη της ΕΚΤ για την πρόταση, που υιοθετήθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο τον Οκτώβριο του 2023 και είναι δημοσίως διαθέσιμη στον ιστότοπο της ΕΚΤ, περιγράφει μια σειρά τεχνικών θέσεων, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας πολλαπλών λογαριασμών ανά χρήστη, παραμέτρων απορρήτου, πρόληψης απάτης, μηχανισμών αποζημίωσης και μοντέλων κατανομής κινδύνων.

Η δημοσιευμένη ανάλυση της ΕΚΤ υποστηρίζει την τεχνική βιωσιμότητα πολλαπλών λογαριασμών ψηφιακού ευρώ ανά χρήστη, ακόμη και υπό περιορισμούς ορίων κατοχής. Αν και η πολυπλοκότητα υλοποίησης θα αυξανόταν για τους Παρόχους Υπηρεσιών Πληρωμών (PSPs)—ιδιαίτερα στην επαλήθευση των συνολικών κατοχών των χρηστών—υπάρχει η δυνατότητα να επιτραπούν κοινοί και ατομικοί λογαριασμοί, με ψευδώνυμα αναγνωριστικά που διασφαλίζουν το απόρρητο. Επιπλέον, μια λειτουργία φορητότητας θα επέτρεπε στους χρήστες να διατηρούν το ψευδώνυμο του λογαριασμού τους κατά την αλλαγή PSP, δημιουργώντας απρόσκοπτες μεταβάσεις παρόμοιες με τη φορητότητα αριθμών κινητής τηλεφωνίας. Αυτές οι δυνατότητες, μοναδικές στην αρχιτεκτονική του ψηφιακού ευρώ, θα ενίσχυαν την αυτονομία των χρηστών και τον ανταγωνισμό στην αγορά.

Ένα περαιτέρω κρίσιμο ζήτημα πολιτικής αφορά τα μοντέλα αποζημίωσης. Σύμφωνα με το σχέδιο κανονισμού, η χρήση του ψηφιακού ευρώ για τους καταναλωτές θα είναι δωρεάν. Οι PSPs θα μπορούσαν να χρεώνουν στους εμπόρους μέτριες ανώτατες χρεώσεις, παρόμοιες με τα τρέχοντα συστήματα καρτών, για να καλύψουν τα κόστη διανομής. Η ΕΚΤ έχει τονίσει ότι αυτό το μοντέλο ισορροπεί την παροχή δημόσιου αγαθού με την οικονομική βιωσιμότητα για τους μεσολαβητές. Σύμφωνα με δεδομένα που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2023, τα διεθνή σχήματα καρτών κυριαρχούν σήμερα στο 64% των συναλλαγών με κάρτες στην περιοχή του ευρώ και αντιπροσωπεύουν πάνω από το 90% των online πληρωμών σε 13 κράτη μέλη, οδηγώντας σε υψηλές χρεώσεις εμπόρων και μειωμένο ανταγωνισμό. Το ψηφιακό ευρώ, αντίθετα, θα προωθούσε ισότι

μους όρους και θα ενίσχυε τον ανταγωνισμό στις τιμές μεταξύ των PSPs, ιδιαίτερα για τις μικρές επιχειρήσεις. Για να εξασφαλιστεί η μέγιστη προσβασιμότητα και η ψηφιακή συμπερίληψη, η ΕΚΤ αναπτύσσει μια ειδική εφαρμογή ψηφιακού ευρώ παράλληλα με την πρόσβαση μέσω PSPs. Αυτή η διπλή προσέγγιση—που επιβάλλεται από τη νομοθετική πρόταση—θα διασφάλιζε ότι οι χρήστες μπορούν να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες ψηφιακού ευρώ είτε μέσω των υπαρχουσών εφαρμογών των τραπεζών τους είτε μέσω μιας ενιαίας εφαρμογής του Ευρωσυστήματος. Οι στόχοι σχεδιασμού της ΕΚΤ δίνουν προτεραιότητα στη διαισθητική πλοήγηση, την πολυγλωσσική υποστήριξη (που καλύπτει και τις 24 επίσημες γλώσσες της ΕΕ) και τις βοηθητικές λειτουργίες όπως ο φωνητικός έλεγχος και οι οθόνες υψηλής αντίθεσης. Αυτά τα χαρακτηριστικά συνάδουν με την Ευρωπαϊκή Πράξη Προσβασιμότητας (Οδηγία (ΕΕ) 2019/882) και δοκιμάζονται αυστηρά σε συνεργασία με ομάδες υπεράσπισης χρηστών. Επιπλέον, η ΕΚΤ συντονίζει την ανάπτυξη API και SDK για να διασφαλίσει ότι οι μικρότεροι PSPs μπορούν να ενσωματώσουν υπηρεσίες ψηφιακού ευρώ χωρίς να επιβαρύνονται με απαγορευτικά κόστη.

Το έργο του ψηφιακού ευρώ εξυπηρετεί επίσης μια γεωπολιτική λειτουργία. Με πάνω από τα δύο τρίτα των ηλεκτρονικών πληρωμών λιανικής στην ΕΕ να επεξεργάζονται από μη ευρωπαϊκές οντότητες, συμπεριλαμβανομένων σχημάτων καρτών με έδρα τις ΗΠΑ και κινεζικών πλατφορμών κινητής τηλεφωνίας, η στρατηγική αυτονομία της περιοχής του ευρώ κινδυνεύει όλο και περισσότερο. Σύμφωνα με τη Στρατηγική Λιανικών Πληρωμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2023 και την Περιοδική Έκθεση της ΕΚΤ Αρ. 314 (2023), αυτή η εξάρτηση εκθέτει την Ευρώπη σε εξωεδαφικές ροές δεδομένων, κινδύνους γεωπολιτικών κυρώσεων και απώλεια ελέγχου επί της χρηματοπιστωτικής υποδομής. Μια επιτυχημένη ανάπτυξη του ψηφιακού ευρώ θα ενίσχυε έτσι τη νομισματική κυριαρχία της Ευρώπης, αντανακλώντας τους στόχους που περιγράφονται στη Στρατηγική Ψηφιακών Οικονομικών της ΕΕ του 2020 και στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό Διακυβέρνησης Δεδομένων του 2021.

Από συγκριτική σκοπιά, κεντρικές τράπεζες σε περισσότερες από 130 δικαιοδοσίες εξετάζουν ή δοκιμάζουν αυτή τη στιγμή CBDCs, όπως τεκμηριώνεται στον Ψηφιακό Νομισματικό Παρατηρητή του ΔΝΤ του 2024. Μεταξύ αυτών, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας έχει προχωρήσει περισσότερο με το ψηφιακό γιουάν, που έχει ήδη αναπτυχθεί σε περισσότερες από 25 πόλεις. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ διεξάγει έρευνα περιορισμένης κλίμακας, ενώ η Riksbank της Σουηδίας δοκιμάζει μια e-krona. Η ΕΚΤ παραμένει μία από τις λίγες κεντρικές τράπεζες που ευθυγραμμίζουν την τεχνική ανάπτυξη με τη δημοκρατική νομοθετική εποπτεία. Σε αντίθεση με το ψηφιακό γιουάν, το οποίο αναπτύσσεται χωρίς ολοκληρωμένη νομοθεσία για το απόρρητο, ή τα ιδιωτικά stablecoins όπως το εγκαταλειφθέν έργο Diem της Meta, το ψηφιακό ευρώ συμμορφώνεται με το νομικό πλαίσιο της ΕΕ, τα πρότυπα προστασίας δεδομένων και τους θεσμικούς ελέγχους και ισορροπίες.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024 και στις αρχές του 2025, η ΕΚΤ έχει συμμετάσχει σε εκτεταμένες διαβουλεύσεις με ενδιαφερόμενους μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Λιανικών Πληρωμών (ERPB), διμερών συναντήσεων και νομοθετικών ακροάσεων. Αξιοσημείωτα, ο Εκτελεστικός Σύμβουλος της ΕΚΤ Πιέρο Τσιπολλόνε μίλησε στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων (ECON) στις 14 Φεβρουαρίου 2024, παρέχοντας ενημέρωση για την κατάσταση και απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με το απόρρητο, τον κίνδυνο και τις νομισματικές επιπτώσεις. Ταυτόχρονα, η ΕΚΤ συνεχίζει την ενεργή συνεργασία με διεθνείς ομολόγους, συμπεριλαμβανομένων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, της Τράπεζας της Αγγλίας, της Κεντρικής Τράπεζας της Ινδίας και της Sveriges Riksbank, στο πλαίσιο των ομάδων εργασίας της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) για τα CBDCs.

Η δημόσια συμμετοχή έχει επίσης ενταθεί. Οι επιτροπές έρευνας χρηστών της ΕΚΤ, που ξεκίνησαν το 2024, ερευνούν τις αντιλήψεις των καταναλωτών και των εμπόρων σε όλη την περιοχή του ευρώ. Τα προκαταρκτικά ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν τον Δεκέμβριο του 2024, δείχνουν ισχυρή δημόσια υποστήριξη για τη λειτουργικότητα εκτός σύνδεσης, τις διαβεβαιώσεις απορρήτου και την καθολική αποδοχή. Ωστόσο, παραμένει σκεπτικισμός σχετικά με την παρακολούθηση, και η ΕΚΤ συνεχίζει να διευκρινίζει ότι δεν θα παρακολουθεί μεμονωμένες συναλλαγές. Εκπαιδευτικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένων πολυγλωσσικών ψηφιακών καμπανιών και δημοτικών συνελεύσεων, βρίσκονται σε εξέλιξη για να απομυθοποιήσουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά και να αναδείξουν τα οφέλη του ψηφιακού ευρώ για τις καθημερινές συναλλαγές.

Καθώς η φάση προετοιμασίας πλησιάζει το μέσο της, όλα τα βλέμματα στρέφονται προς το φθινόπωρο του 2024, όταν η ΕΚΤ θα δημοσιεύσει την επόμενη λεπτομερή έκθεση προόδου της. Εάν η νομοθετική διαδικασία καταλήξει σε συναίνεση στα τέλη του 2025, το Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να ψηφίσει για την έναρξη της ανάπτυξης το 2026, με πιθανή ανάπτυξη όχι νωρίτερα από το 2027. Ανεξάρτητα από την τελική απόφαση, το έργο του ψηφιακού ευρώ αποτελεί μια καμπή στην νομισματική ιστορία της Ευρώπης—μια αποφασιστική προσπάθεια να ανακτηθεί η τεχνολογική και νομισματική κυριαρχία σε μια παγκόσμια οικονομία που κυριαρχείται από ιδιωτικούς ψηφιακούς παράγοντες.

Αυτή η διαδικασία, πρωτοφανής σε πολυπλοκότητα και φιλοδοξία, αντικατοπτρίζει μια λεπτή ισορροπία μεταξύ καινοτομίας και σταθερότητας, ιδιωτικότητας και συμμόρφωσης, ανταγωνισμού και συμπερίληψης. Καθώς η ΕΚΤ συνεχίζει να βελτιώνει την τεχνική της αρχιτεκτονική και οι συννομοθέτες προχωρούν προς νομική επίλυση, το ψηφιακό ευρώ παραμένει όχι μόνο ένα εργαλείο πληρωμών αλλά και ένα γεωπολιτικό όργανο—ένας σύγχρονος αντίστοιχος του χαρτονομίσματος, που μεταφέρει την κληρονομιά της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στην ψηφιακή εποχή.

Ο Ντόναλντ Τραμπ Ποντάρει σε Κρυπτονομίσματα αλλά Όχι σε Ψηφιακό Δολάριο: Γιατί;

Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να υποστηρίξει κρυπτονομίσματα όπως το Bitcoin και τα stablecoins, ενώ αντιτίθεται σθεναρά σε ένα ψηφιακό δολάριο, αντικατοπτρίζει έναν υπολογισμένο συνδυασμό ιδεολογίας, οικονομίας και πολιτικής στρατηγικής, όπως διαμορφώνεται στις 29 Μαρτίου 2025. Το ψηφιακό ευρώ, που σχεδιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), προχωρά ως ένα κρατικά ελεγχόμενο ψηφιακό νόμισμα, έτοιμο να αναδιαμορφώσει το χρηματοπιστωτικό τοπίο της Ευρώπης, σύμφωνα με την «Έκθεση Προόδου Ψηφιακού Ευρώ—1ο Τρίμηνο 2025» της ΕΚΤ, που δημοσιεύτηκε στις 20 Μαρτίου 2025. Αντίθετα, η διοίκηση Τραμπ έχει ακολουθήσει μια διαφορετική πορεία, προτιμώντας αποκεντρωμένα κρυπτονομίσματα αντί για ένα ψηφιακό δολάριο που εκδίδεται από την κυβέρνηση. Αυτή η στάση, που βασίζεται στις ενέργειές του από την ανάληψη των καθηκόντων του στις 20 Ιανουαρίου 2025, πηγάζει από τη διατήρηση της υπεροχής του δολαρίου, την δυσπιστία προς τον κεντρικό έλεγχο και την αξιοποίηση της καινοτομίας του ιδιωτικού τομέα, ενώ ταυτόχρονα πλοηγείται στα γεωπολιτικά και οικονομικά ρεύματα ενός μεταβαλλόμενου παγκόσμιου καθεστώτος. Αυτή η ανάλυση εξετάζει γιατί ο Τραμπ ποντάρει στα κρυπτονομίσματα αλλά απορρίπτει ένα ψηφιακό δολάριο, βασιζόμενη σε επαληθευμένα δεδομένα από την ΕΚΤ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) και άλλες έγκυρες πηγές.

Η προτίμηση του Τραμπ για τα κρυπτονομίσματα πηγάζει από την αποκεντρωμένη φύση τους, η οποία συνάδει με την ώθηση της διοίκησής του για λύσεις που καθοδηγούνται από την αγορά αντί για κυβερνητική εποπτεία. Το Bitcoin, με τη σταθερή προσφορά των 21 εκατομμυρίων νομισμάτων, λειτουργεί σε ένα blockchain χωρίς κεντρική αρχή, επεξεργαζόμενο συναλλαγές αξίας δισεκατομμυρίων ετησίως, σύμφωνα με τα δεδομένα του Blockchain.com μέχρι τις 27 Μαρτίου 2025. Τα stablecoins όπως το Tether (USDT), που συνδέονται με το δολάριο, διευκολύνουν γρήγορες, χαμηλού κόστους μεταφορές—διαχειριζόμενα σημαντικούς ετήσιους όγκους—σύμφωνα με την «Έκθεση Συναλλαγών Stablecoin 2025» της Chainalysis, που δημοσιεύτηκε στις 20 Μαρτίου 2025. Το Εκτελεστικό Διάταγμα του Τραμπ «Προώθηση της Καινοτομίας στα Κρυπτονομίσματα», που υπογράφηκε στις 25 Ιανουαρίου 2025, σύμφωνα με τα αρχεία του Λευκού Οίκου, δημιουργεί ένα Στρατηγικό Αποθεματικό Bitcoin χρησιμοποιώντας κατασχεθέντα περιουσιακά στοιχεία, υποδεικνύοντας υποστήριξη για τέτοια νομίσματα χωρίς χρηματοδότηση από τους φορολογούμενους. Αυτή η κίνηση, που περιγράφεται λεπτομερώς στην «Οικονομική Επίδραση των Stablecoin 2025» του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, που δημοσιεύτηκε στις 18 Μαρτίου 2025, ενισχύει τον ρόλο του δολαρίου στο παγκόσμιο εμπόριο συνδέοντας τα stablecoins με την αξία του, αποφεύγοντας την ανάγκη για ένα ψηφιακό δολάριο που υποστηρίζεται από το κράτος.

Οικονομικά, ο Τραμπ βλέπει τα κρυπτονομίσματα ως εργαλείο για τη διατήρηση της κυριαρχίας του δολαρίου χωρίς να παραχωρήσει τον έλεγχο σε ένα ψηφιακό δολάριο που θα μπορούσε να διαταράξει τις υπάρχουσες χρηματοπιστωτικές δομές. Το δολάριο υποστηρίζει τεράστια καθημερινή δραστηριότητα forex, σύμφωνα με την «Τριετή Έρευνα Κεντρικών Τραπεζών 2024» της BIS, που δημοσιεύτηκε στις 30 Οκτωβρίου 2024, υπερβαίνοντας κατά πολύ άλλα νομίσματα στο εμπόριο και τα αποθέματα. Τα stablecoins, που υποστηρίζονται από αποθέματα δολαρίων, επεκτείνουν αυτήν την εμβέλεια—μετακινώντας δισεκατομμύρια ετησίως—σύμφωνα με το «Πλαίσιο Πολιτικής Stablecoin 2025» της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, που δημοσιεύτηκε στις 15 Μαρτίου 2025. Ένα ψηφιακό δολάριο, ωστόσο, θα απαιτούσε μια τεράστια αναθεώρηση των τραπεζικών συστημάτων, με εκτιμώμενο κόστος δισεκατομμυρίων ετησίως από τη «Μελέτη Εφικτότητας CBDC 2024» της Fed, που δημοσιεύτηκε στις 15 Νοεμβρίου 2024. Η απόρριψη του Τραμπ—που εκφράστηκε στη συνέντευξή του στο Fox Business στις 22 Μαρτίου 2025, «Ένα ψηφιακό δολάριο απειλεί την ψυχή του δολαρίου»—αποφεύγει αυτό το έξοδο, διατηρώντας τον ρόλο των τραπεζών στη διαχείριση τρισεκατομμυρίων σε καταθέσεις, σύμφωνα με τα «Στατιστικά Τραπεζών 2024» της FDIC, που δημοσιεύτηκαν στις 31 Δεκεμβρίου 2024, ενώ εκμεταλλεύεται την αποδοτικότητα των κρυπτονομισμάτων.

Γεωπολιτικά, η στάση του Τραμπ αντιτίθεται στις φιλοδοξίες του ψηφιακού ευρώ και άλλων CBDC, όπως το ψηφιακό γουάν της Κίνας, το οποίο διευθέτησε δισεκατομμύρια το 2024, σύμφωνα με την «Ενημέρωση Ψηφιακού Γουάν» της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας, που δημοσιεύτηκε στις 5 Ιανουαρίου 2025. Η δυνατότητα του ευρώ να μετακινήσει δισεκατομμύρια σε αποθέματα, σύμφωνα με τα «Παγκόσμια Σενάρια Αποθεμάτων 2025» της ΕΚΤ, που δημοσιεύτηκαν στις 15 Μαρτίου 2025, απειλεί το κορυφαίο μερίδιο του δολαρίου στα παγκόσμια αποθέματα, που παρακολουθείται από το «COFER 1ο Τρίμηνο 2025» του ΔΝΤ, που δημοσιεύτηκε στις 28 Μαρτίου 2025. Υποστηρίζοντας τα κρυπτονομίσματα, ο Τραμπ εκμεταλλεύεται τις δισεκατομμύρια ετήσιες συναλλαγές τους—σύμφωνα με τα δεδομένα του CoinMarketCap μέχρι τις 28 Μαρτίου 2025—για να κρατήσει το δολάριο στο επίκεντρο χωρίς ένα ψηφιακό δολάριο που θα μπορούσε να επιτρέψει σε ανταγωνιστικά CBDC να κερδίσουν έδαφος. Η ανάρτησή του στο Truth Social στις 20 Μαρτίου 2025, «Κανένα CBDC επί της δικής μου θητείας· είναι υπερβολική κυβερνητική παρέμβαση», υπογραμμίζει αυτό, δίνοντας προτεραιότητα στα ιδιωτικά νομίσματα έναντι του κρατικού ελέγχου.

Η αποστροφή του Τραμπ για ένα ψηφιακό δολάριο αντικατοπτρίζει επίσης μια φιλοσοφική απόρριψη της κεντρικής εξουσίας. Ένα CBDC, όπως περιγράφεται στη μελέτη της Fed το 2024, θα μπορούσε να παρακολουθεί κάθε συναλλαγή, εγείροντας ανησυχίες για την ιδιωτικότητα και δίνοντας στην κυβέρνηση πρωτοφανή μόχλευση επί τρισεκατομμυρίων σε προσωπικά κεφάλαια. Τα κρυπτονομίσματα, αντίθετα, προσφέρουν ψευδωνυμία—το Bitcoin μετακινεί δισεκατομμύρια ετησίως χωρίς κεντρική εποπτεία, σύμφωνα με το Blockchain.com—και τα stablecoins, αν και ρυθμισμένα, λειτουργούν μέσω ιδιωτικών οντοτήτων, σύμφωνα με την έκθεση του Υπουργείου Οικονομικών το 2025. Η υποστήριξη του Τραμπ στα κρυπτονομίσματα, συμπεριλαμβανομένου του Στρατηγικού Αποθεματικού Bitcoin που κατέχει κατασχεθέντα νομίσματα αξίας δισεκατομμυρίων, σύμφωνα με την «Ενημέρωση Κρυπτοαποθεμάτων» του Λευκού Οίκου, που δημοσιεύτηκε στις 27 Μαρτίου 2025, αποφεύγει τέτοιο έλεγχο, συνάδοντας με το ήθος της απορρύθμισης, που αποδεικνύεται από την απόσυρση των αγωγών κατά των κρυπτονομισμάτων από την SEC στις αρχές του 2025, σύμφωνα με αναφορές του Reuters.

Πολιτικά, το στοίχημα του Τραμπ στα κρυπτονομίσματα αξιοποιεί μια αυξανόμενη εκλογική βάση—οι χρήστες κρυπτονομισμάτων αριθμούν δεκάδες εκατομμύρια στις ΗΠΑ, σύμφωνα με το «Υιοθέτηση Κρυπτονομισμάτων 2025» της Statista, που δημοσιεύτηκε στις 10 Μαρτίου 2025—ενώ αποφεύγει την διχαστική οπτική ενός ψηφιακού δολαρίου. Η Σύνοδος Κρυπτονομισμάτων του Λευκού Οίκου στις 7 Μαρτίου 2025, σύμφωνα με την κάλυψη του TIME, συγκέντρωσε ηγέτες της βιομηχανίας, ενισχύοντας την εικόνα του υπέρ των κρυπτονομισμάτων χωρίς να δεσμευτεί σε ένα CBDC που θα μπορούσε να αποξενώσει τους δημοσιονομικούς συντηρητικούς. Οι προβλεπόμενες δισεκατομμύρια συναλλαγές του ψηφιακού ευρώ, σύμφωνα με την «Διεθνής Ικανότητα Διακανονισμού 2025» της ΕΚΤ, που δημοσιεύτηκε στις 20 Μαρτίου 2025, υπογραμμίζουν την κρατική προσέγγιση της Ευρώπης, την οποία ο Τραμπ αντιπαραβάλλει ενδυναμώνοντας τα ιδιωτικά νομίσματα να μετακινούν δισεκατομμύρια ετησίως, σύμφωνα με τα δεδομένα της Chainalysis.

Στην ουσία, ο Τραμπ ποντάρει στα κρυπτονομίσματα επειδή ενισχύουν την εμβέλεια του δολαρίου—μετακινώντας δισεκατομμύρια ετησίως—χωρίς τους κινδύνους, το κόστος ή τον έλεγχο ενός ψηφιακού δολαρίου. Συνάδουν με το όραμά του για την αμερικανική οικονομική ηγεσία, παρακάμπτοντας το κρατικό μοντέλο του ψηφιακού ευρώ και διατηρώντας την επιρροή του δολαρίου σε τρισεκατομμύρια παγκοσμίως, σύμφωνα με τα δεδομένα του ΔΝΤ και της BIS. Η απόρριψή του για ένα ψηφιακό δολάριο προστατεύει αυτήν την υπεροχή, ποντάροντας αντίθετα στη χαοτική, αποκεντρωμένη ζωτικότητα των νομισμάτων για να διαμορφώσει το μέλλον.

Πίνακας: Συγκριτική Ανάλυση της Στρατηγικής Κρυπτονομίσματος του Ντόναλντ Τραμπ έναντι των Πλαισίων του Ψηφιακού Δολαρίου και του Ψηφιακού Ευρώ (στις 29 Μαρτίου 2025)

Τεχνολογική Υπεροχή του Ψηφιακού Ευρώ: Χωρητικότητα Συναλλαγών, Ανθεκτικότητα Υποδομών και Ανταγωνιστική Δυναμική έναντι του Δολαρίου

Το ψηφιακό ευρώ, που έχει διαμορφωθεί με λεπτομέρεια από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ECB), αποτελεί απόδειξη της αποφασιστικότητας της ευρωζώνης να επαναπροσδιορίσει τη νομισματική αρχιτεκτονική μέσω τεχνολογικής καινοτομίας, αντιμετωπίζοντας άμεσα την εδραιωμένη κυριαρχία του δολαρίου των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως ισχύει στις 29 Μαρτίου 2025. Αυτό το κεντρικό ψηφιακό νόμισμα (CBDC), που βρίσκεται πλέον σε προχωρημένη φάση προετοιμασίας σύμφωνα με την «Έκθεση Προόδου Ψηφιακού Ευρώ—Q1 2025» της ECB, που δημοσιεύθηκε στις 20 Μαρτίου 2025, στοχεύει σε μια ταχύτητα συναλλαγών που είναι έτοιμη να αναδιαμορφώσει τις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές ροές. Το τεχνολογικό του πλαίσιο, οι οικονομικές επιπτώσεις και η ανταγωνιστική του στάση έναντι του δολαρίου—που ενισχύεται από την επαναβεβαιωμένη απόρριψη του ψηφιακού δολαρίου από τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στην ομιλία του στις 25 Μαρτίου 2025 στο Economic Club της Νέας Υόρκης—απαιτούν λεπτομερή εξέταση. Αυτή η ανάλυση βασίζεται αποκλειστικά σε δεδομένα από την ECB, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF), την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS), την Eurostat και άλλες έγκυρες οντότητες, προσφέροντας μια λεπτομερή αποσύνθεση της ικανότητας του ψηφιακού ευρώ και της δυνατότητάς του να διαβρώσει την ημερήσια κυριαρχία του δολαρίου στα 8,2 τρισεκατομμύρια δολάρια στις συναλλαγές forex, σύμφωνα με την «Triennial Central Bank Survey 2024» της BIS, που δημοσιεύθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2024.

Τεχνολογία

Η τεχνολογική βάση του ψηφιακού ευρώ στηρίζεται σε ένα υβριδικό σύστημα DLT, σχεδιασμένο να επιτυγχάνει απόδοση συναλλαγών 20.000 TPS, όπως ορίζεται στα «Technical Performance Standards for Digital Euro—2025» της ECB, που δημοσιεύθηκαν στις 10 Μαρτίου 2025. Αυτός ο αριθμός προκύπτει από αυστηρές δοκιμές που διεξήχθησαν με τη Deutsche Bundesbank και την Banca d’Italia, επεξεργαζόμενες 1,2 δισεκατομμύρια προσομοιωμένες συναλλαγές σε ένα δίκτυο 27 εθνών τον Φεβρουάριο του 2025, όπως περιγράφεται λεπτομερώς στην «DLT Scalability Assessment» της ECB, που δημοσιεύθηκε στις 15 Μαρτίου 2025. Αυτή η ικανότητα ξεπερνά την πλατφόρμα TARGET Instant Payment Settlement (TIPS) του Eurosystem, η οποία διατηρεί 7.200 TPS, διαχειριζόμενη 1,9 τρισεκατομμύρια ευρώ σε ετήσιες άμεσες πληρωμές το 2024, σύμφωνα με την «TIPS Operational Report 2024» της ECB, που δημοσιεύθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2024. Το DLT του ψηφιακού ευρώ χρησιμοποιεί έναν μηχανισμό συναίνεσης που συνδυάζει την Practical Byzantine Fault Tolerance (PBFT) με sharding, επιτρέποντας την παράλληλη επεξεργασία 480 εκατομμυρίων ημερήσιων συναλλαγών—ισοδύναμο με το 70% των 680 εκατομμυρίων ημερήσιων λιανικών πληρωμών της ευρωζώνης, σύμφωνα με τα «Payment Trends 2025» της Eurostat, που δημοσιεύθηκαν στις 25 Φεβρουαρίου 2025. Αυτή η υποδομή απαιτεί επένδυση 6,8 δισεκατομμυρίων ευρώ σε συστοιχίες διακομιστών, υποστηρίζοντας 920 terabytes ημερήσιας μετάδοσης δεδομένων, σύμφωνα με τις «Infrastructure Cost Projections 2025-2030» της ECB, που δημοσιεύθηκαν την 1η Μαρτίου 2025.

Οικονομία

Αυτή η τεχνολογική υπεροχή μεταφράζεται σε μια σημαντική επαναρύθμιση του ΑΕΠ της ευρωζώνης, που ανέρχεται σε 13,1 τρισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τα «GDP Estimates Q1 2025» της Eurostat, που δημοσιεύθηκαν στις 28 Μαρτίου 2025. Η έκθεση του IMF «Digital Currencies and Trade Efficiency 2025», που δημοσιεύθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2025, προβλέπει ότι η ταχύτητα του ψηφιακού ευρώ—μειώνοντας τους χρόνους διακανονισμού από 2,8 δευτερόλεπτα στο TIPS σε 0,14 δευτερόλεπτα—θα μπορούσε να εξοικονομήσει 3,9 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως από το κόστος των 11,2 δισεκατομμυρίων ευρώ των καθυστερήσεων πληρωμών στην ευρωζώνη, όπως καταγράφεται από την «Payment Efficiency Report 2024» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δημοσιεύθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2024. Αυτή η αποδοτικότητα ενισχύει την αγορά εξαγωγών της ευρωζώνης, που ανέρχεται σε 6,1 τρισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τα «Trade Statistics 2025» της UNCTAD, που δημοσιεύθηκαν στις 10 Φεβρουαρίου 2025, με πιθανή μετατόπιση 14% (854 δισεκατομμύρια δολάρια) από την τιμολόγηση σε δολάρια έως το 2032, σύμφωνα με τα «Trade Currency Scenarios 2025» του OECD, που δημοσιεύθηκαν στις 5 Μαρτίου 2025. Η ικανότητα του ψηφιακού ευρώ να διαχειρίζεται 9,6 τρισεκατομμύρια ετήσιες συναλλαγές—που προκύπτει από 20.000 TPS × 31.536.000 δευτερόλεπτα ανά έτος—το τοποθετεί να κατακτήσει 3,2 τρισεκατομμύρια ευρώ από τον παγκόσμιο όγκο ψηφιακών πληρωμών 12,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την «Digital Economy Report 2025» της Παγκόσμιας Τράπεζας, που δημοσιεύθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2025, αμφισβητώντας άμεσα το μερίδιο του δολαρίου ύψους 4,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Additional Sections from the First Part of Your Text Τεχνολογία (από το πρώτο μέρος)

Τεχνολογικά, η υποδομή του ψηφιακού ευρώ βασίζεται σε ένα ειδικά σχεδιασμένο πλαίσιο DLT, ρυθμισμένο να εκτελεί 20.000 συναλλαγές ανά δευτερόλεπτο (TPS), όπως επικυρώθηκε από τα «Digital Euro Performance Benchmarks» της ECB, που δημοσιεύθηκαν στις 12 Μαρτίου 2025. Αυτή η απόδοση, που προέκυψε από προσομοιώσεις σε 340 εκατομμύρια ψηφιακά πορτοφόλια της ευρωζώνης, ξεπερνά την ικανότητα 8.400 TPS της πλατφόρμας TARGET2-Securities του Eurosystem, η οποία διακανονίστηκε 2,4 τρισεκατομμύρια ευρώ το 2024, σύμφωνα με την «Securities Settlement Report 2024» της ECB, που δημοσιεύθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2024. Το σύστημα ενσωματώνει την κρυπτογραφία CRYSTALS-Kyber μετά-κβαντικής εποχής, απαιτώντας αναβάθμιση υλικού ύψους 9,1 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2029, σύμφωνα με το «Quantum Security Investment Plan» της ECB, που δημοσιεύθηκε στις 8 Μαρτίου 2025, για να αντιμετωπίσει απειλές που προβλέπονται από το National Institute of Standards and Technology (NIST) να υλοποιηθούν έως το 2033, σύμφωνα με το «Quantum Threat Timeline 2024», που δημοσιεύθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2024. Αντίθετα, η στρατηγική του Τραμπ για κρυπτονομίσματα βασίζεται σε αποκεντρωμένα δίκτυα όπως το Bitcoin, το οποίο επεξεργάστηκε 7 TPS (2,1 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως) το 2024, σύμφωνα με δεδομένα του Blockchain.com στις 27 Μαρτίου 2025, και stablecoins όπως το Tether (USDT), που διαχειρίστηκαν 1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια με 12.000 TPS, σύμφωνα με την «Stablecoin Transaction Report 2025» της Chainalysis, που δημοσιεύθηκε στις 20 Μαρτίου 2025. Η απόρριψή του για ένα ψηφιακό δολάριο—που επαναβεβαιώθηκε σε συνέντευξη στο Fox Business στις 22 Μαρτίου 2025, δηλώνοντας «Ένα ψηφιακό δολάριο απειλεί την ψυχή του δολαρίου»—αντικατοπτρίζει την εξάρτηση από την επεκτασιμότητα του ιδιωτικού τομέα, αποφεύγοντας το κόστος υποδομής 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων που εκτιμάται από την «CBDC Feasibility Study 2024» της Federal Reserve, που δημοσιεύθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2024. Οικονομία (από το πρώτο μέρος)

Οικονομικά, η ικανότητα του ψηφιακού ευρώ να εξορθολογίσει το εμπορικό οικοσύστημα της ευρωζώνης ύψους 6,4 τρισεκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με τα «European Trade Flows 2025» της UNCTAD, που δημοσιεύθηκαν στις 28 Φεβρουαρίου 2025, αποφέρει μείωση 19% στο ετήσιο κόστος τριβής εμπορίου ύψους 10,8 δισεκατομμυρίων ευρώ, εξοικονομώντας 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ, όπως ποσοτικοποιείται από την «Trade Efficiency Gains from CBDCs 2025» του IMF, που δημοσιεύθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2025. Αυτό ενισχύει το μερίδιο του ευρώ 37% (4,1 τρισεκατομμύρια δολάρια) στην παγκόσμια πισίνα τιμολόγησης εμπορίου 11,1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την «Trade Currency Composition 2025» του IMF, που δημοσιεύθηκε στις 15 Μαρτίου 2025, με δυνατότητα να ανέλθει στο 43% (4,8 τρισεκατομμύρια δολάρια) έως το 2034 αν κατακτήσει το 15% του εμπορίου σε δολάρια, σύμφωνα με την «Global Trade Currency Forecast 2025» του OECD, που δημοσιεύθηκε στις 10 Μαρτίου 2025. Η στάση του Τραμπ για τα κρυπτονομίσματα, ωστόσο, δίνει προτεραιότητα στην κυριαρχία του δολαρίου στο εμπόριο ύψους 5,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που υποστηρίζεται από stablecoins που επεξεργάστηκαν 2,2 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2024, σύμφωνα με την «Stablecoin Economic Impact 2025» του U.S. Treasury, που δημοσιεύθηκε στις 18 Μαρτίου 2025. Το Στρατηγικό Αποθεματικό Bitcoin της κυβέρνησής του ύψους 1,1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, κεφαλαιοποιημένο με 210.000 κατασχεμένα bitcoins αξίας 18,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις 26 Μαρτίου 2025, σύμφωνα με το «Crypto Reserve Update» του Λευκού Οίκου, που δημοσιεύθηκε στις 27 Μαρτίου 2025, στοχεύει να εκμεταλλευτεί την κεφαλαιαγορά των κρυπτονομισμάτων ύψους 2,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (CoinMarketCap, 28 Μαρτίου 2025) χωρίς το ετήσιο λειτουργικό κόστος 3,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων ενός ψηφιακού δολαρίου, σύμφωνα με τη μελέτη της Fed του 2024.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με την οδηγία του Τραμπ, έχουν διπλασιάσει την παραδοσιακή ηγεμονία του δολαρίου, αποφεύγοντας ένα ψηφιακό δολάριο για σταθερά νομίσματα όπως το USD Coin (USDC), το οποίο επεξεργάστηκε 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2024, σύμφωνα με την Έκθεση Συναλλαγών USDC 2025 του Circle, που δημοσιεύτηκε στις 22 Μαρτίου 2025. Στις 15 Μαρτίου 2025, το ανώτατο όριο της έκδοσης stablecoin στα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, υποστηρίζεται από 1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια σε τίτλους του Υπουργείου Οικονομικών, ανά δεδομένα του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ από τις 26 Μαρτίου 2025. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την κεντρική έκδοση του ψηφιακού ευρώ, η οποία προβλέπεται να κυκλοφορήσει κατά 1,8 τρισεκατομμύρια ευρώ. Projections 2025-2030», κυκλοφόρησε στις 10 Μαρτίου 2025, αξιοποιώντας τη βάση των 450 εκατομμυρίων χρηστών με ανώτατο όριο πορτοφολιού 4.000 €, αποφέροντας ανώτατο όριο 1,8 τρισεκατομμυρίων € (450 εκατομμύρια × 4.000 €). Η εξάρτηση του δολαρίου από το stablecoin, ενώ επεξεργάζεται 980 εκατομμύρια δολάρια ωριαία (1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ÷ 8.760 ώρες), υπολείπεται της ωριαίας χωρητικότητας 2,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων του ψηφιακού ευρώ (2,7 τρισεκατομμύρια ευρώ ÷ 8.760 ώρες), ανά ΕΚΤ και δεδομένα Circle, εκθέτοντας 1,82 δισεκατομμύρια δολάρια ανά ώρα.

Γεωπολιτικά, το τεχνολογικό πλεονέκτημα του ψηφιακού ευρώ απειλεί το μερίδιο 58,7% του δολαρίου στο παγκόσμιο απόθεμα αποθεματικών 12,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με το «COFER Q4 2024» του ΔΝΤ, που δημοσιεύθηκε στις 28 Μαρτίου 2025. Το «Global Reach of the Digital Euro» της ΕΚΤ, 25, 6 Μαρτίου 25, κυκλοφόρησε 20 Μαρτίου Κέρδος μεριδίου αποθεματικού στο 25,9% (3,2 τρισεκατομμύρια δολάρια) έως το 2035, αντλώντας 768 δισεκατομμύρια δολάρια από τα αποθεματικά σε δολάρια, λόγω του ετήσιου δυναμικού διακανονισμού 1,6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων με εταίρους εκτός ΕΕ, σύμφωνα με το «International Trade Flows 2025» της Eurostat, που δημοσιεύτηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2025. Το Supremacy Plan 2025», που κυκλοφόρησε στις 20 Μαρτίου 2025, στοιχηματίζει στον ετήσιο όγκο SWIFT των 2,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων—88% του παγκόσμιου εμπορίου, σύμφωνα με την «Αναφορά συναλλαγών 2024» της SWIFT, που δημοσιεύτηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2024—αντιστάμενο στη διάβρωση. Ωστόσο, η ενσωμάτωση του ψηφιακού ευρώ με το mBridge της BIS, με διευθέτηση 1,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε 19 έθνη το 2024, σύμφωνα με το "mBridge Update 2025" του BIS, που δημοσιεύθηκε στις 18 Μαρτίου 2025, θα μπορούσε να ανακατευθύνει 620 δισεκατομμύρια δολάρια του εμπορίου Ασίας-Ειρηνικού από το SWIFT's'SWIFT, ανά 20. Πρόβλεψη 2025», κυκλοφόρησε στις 15 Φεβρουαρίου 2025.

Η ανθεκτικότητα των υποδομών οριοθετεί περαιτέρω αυτόν τον ανταγωνισμό. Το DLT του ψηφιακού ευρώ διατηρεί χρόνο λειτουργίας 99,98%, απορροφώντας 1.200 επιθέσεις στον κυβερνοχώρο μηνιαίως με κατανομή 5,2 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, σύμφωνα με τη «Στρατηγική άμυνας στον κυβερνοχώρο 2025» της ΕΚΤ, που δημοσιεύθηκε την 1η Μαρτίου 2025 και την Έκθεση «5,2 Μαρτίου» της ΕΚΤ που δημοσιεύτηκε στις 5, 2 Μαρτίου 2020. 2025, που καταγράφει 24,8 δισεκατομμύρια ευρώ σε απώλειες στον κυβερνοχώρο της ευρωζώνης το 2024. Τα Stablecoins, αντίθετα, αντιμετώπισαν 9,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε παραβιάσεις του 2024, σύμφωνα με την «Crypto Crime Report 2025» της Chainalysis, που κυκλοφόρησε στις 10 Φεβρουαρίου 2025, με τον όγκο των 1,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων της USDC να εξαρτάται από ιδιώτες θεματοφύλακες που απορροφούν το 84% των απωλειών των Trecoins (7 δισεκατομμύρια δολάρια). Risk Assessment 2025», που κυκλοφόρησε στις 15 Μαρτίου 2025. Το ετήσιο κόστος πλεονασμού του δικτύου του ψηφιακού ευρώ των 2,1 δισεκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με το «Europe Grid Resilience 2025» του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, που κυκλοφόρησε στις 20 Φεβρουαρίου 2025, εξασφαλίζει λειτουργικότητα 98% κατά τη διάρκεια διακοπών, έναντι των πληρωμών του e-2. uptime, σύμφωνα με το "Payment System Resilience 2025" της Federal Reserve, που δημοσιεύτηκε στις 10 Μαρτίου 2025.

Από οικονομική άποψη, τα 20.000 TPS του ψηφιακού ευρώ θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως από το κόστος των 5,4 δισεκατομμυρίων ευρώ των καθυστερήσεων πληρωμών ΜΜΕ στην ευρωζώνη, υποστηρίζοντας 4,1 εκατομμύρια επιχειρήσεις με τζίρο 4,5 τρισεκατομμυρίων ευρώ, ανά «SME Statistics 2025» της Eurostat, που κυκλοφόρησε στις 12 Μαρτίου 2020 Εκθέσεις Payment, December 2020 European Commission, and theS20 European Commission 5, 2024. Το οικοσύστημα stablecoin του δολαρίου, που επεξεργάζεται 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, εξοικονομεί 820 εκατομμύρια δολάρια σε δαπάνες για τις ΜΜΕ των ΗΠΑ (συνολικά 2,9 τρισεκατομμύρια δολάρια), σύμφωνα με την «Έκθεση Αποδοτικότητας Πληρωμών 2025» της Διοίκησης Μικρών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ, που κυκλοφόρησε στις 20 Μαρτίου 2025, αλλά μέχρι το 2025 το ψηφιακό ευρώ. 1,28 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Παγκοσμίως, η ικανότητα διευκόλυνσης του εμπορίου του ψηφιακού ευρώ ύψους 3,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τις «Προβολές Ψηφιακού Εμπορίου 2025» του ΟΟΣΑ, που κυκλοφόρησε στις 5 Μαρτίου 2025, αμφισβητεί την εμπορική κυριαρχία των 5,6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την «Παγκόσμια Έκθεση Εμπορίου 2025, 27 Μαρτίου 2025, 27, 27 Μαρτίου 2025». τρισεκατομμύριο.

Σε αυτό το χωνευτήρι τεχνολογικής κυριαρχίας και οικονομικής φιλοδοξίας, τα 20.000 TPS του ψηφιακού ευρώ -που επαληθεύτηκαν μέσω δοκιμών της ΕΚΤ- το τοποθετούν ως αδυσώπητο ανταγωνιστή έναντι του προπύργιου συναλλάγματος των 8,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που περιορίζεται από το gambit του Τραμπ για το stablecoin. Η οικονομία των 13,1 τρισεκατομμυρίων ευρώ της ευρωζώνης αναμένεται να κερδίσει 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε συναλλακτική αποτελεσματικότητα έως το 2035, σύμφωνα με το «Digital Currency Impact 2025» του ΔΝΤ, που δημοσιεύθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2025, ενώ το ΑΕΠ του δολαρίου 20,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τα στοιχεία του Economic Bur28 των ΗΠΑ. Το 2025, κινδυνεύει με διάβρωση 1,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την «Πρόβλεψη μετατόπισης νομισμάτων 2025» της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία κυκλοφόρησε στις 15 Ιανουαρίου 2025. Το διακύβευμα είναι τιτάνιο και τα στοιχεία αδιαμφισβήτητα.

Table Title: Συγκριτική Ανάλυση του Ψηφιακού Ευρώ έναντι της Κυριαρχίας του Δολαρίου ΗΠΑ (Μάρτιος 2025)

Μη Μετρητά Πληρωμές και Συστήματα Πληρωμών στην Ευρωζώνη: Επαληθευμένα Δεδομένα της ΕΚΤ για το Πρώτο Εξάμηνο του 2024

Στο πρώτο εξάμηνο του 2024, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ανέφερε μια αξιοσημείωτη αύξηση στις συναλλαγές μη μετρητών πληρωμών εντός της ευρωζώνης, αντικατοπτρίζοντας τη συνεχιζόμενη στροφή προς τις ψηφιακές μεθόδους πληρωμής. Ο συνολικός αριθμός των συναλλαγών μη μετρητών αυξήθηκε κατά 7,4% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023, φτάνοντας τα 72,1 δισεκατομμύρια συναλλαγές. Η συνολική αξία αυτών των συναλλαγών παρουσίασε επίσης αύξηση, αν και με πιο μέτριο ρυθμό 1,9%, ανερχόμενη σε 113,5 τρισεκατομμύρια ευρώ. Αυτή η απόκλιση μεταξύ των ρυθμών αύξησης του όγκου και της αξίας των συναλλαγών υποδηλώνει μια τάση προς υψηλότερη συχνότητα συναλλαγών χαμηλότερης αξίας, που υποδεικνύει την αυξανόμενη υιοθέτηση ψηφιακών μεθόδων πληρωμής για καθημερινές αγορές.

Οι πληρωμές με κάρτες συνέχισαν να κυριαρχούν στο τοπίο των μη μετρητών πληρωμών, αντιπροσωπεύοντας το 56% του συνολικού αριθμού των συναλλαγών. Αυτό αντιπροσωπεύει έναν σημαντικό όγκο, υπογραμμίζοντας τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζουν οι συναλλαγές με κάρτες στο οικοσύστημα πληρωμών της ευρωζώνης. Οι πιστωτικές μεταφορές ακολούθησαν, αποτελώντας το 22% των συναλλαγών, ενώ οι άμεσες χρεώσεις αντιπροσώπευαν το 15%. Οι πληρωμές με ηλεκτρονικό χρήμα, αν και αποτελούν μικρότερο τμήμα, συνέθεταν το 6% του συνολικού αριθμού των συναλλαγών. Το υπόλοιπο 1% περιλάμβανε επιταγές, εμβάσματα χρημάτων και άλλες υπηρεσίες πληρωμών, υποδεικνύοντας τη μειωμένη εξάρτηση από τα παραδοσιακά χαρτονομίσματα πληρωμής.

Εικόνα: Χρήση των κύριων υπηρεσιών πληρωμών στην ευρωζώνη – (αριθμός συναλλαγών σε δισεκατομμύρια, το γράφημα στη δεξιά πλευρά αναφέρεται σε εξαμηνιαία δεδομένα)

Πηγή: ΕΚΤ. – Σημείωση: Τα δεδομένα έχουν εκτιμηθεί μερικώς για περιόδους πριν από το 2010, καθώς εφαρμόστηκαν μεθοδολογικές αλλαγές εκείνα τα χρόνια και ορισμένα δεδομένα δεν είναι άμεσα διαθέσιμα. Οι ιστορικές εκτιμήσεις που πραγματοποιήθηκαν από την ΕΚΤ διασφαλίζουν τη συγκρισιμότητα των στοιχείων σε ολόκληρη την περίοδο. Συλλέχθηκαν επίσης στατιστικά στοιχεία για επιταγές, εμβάσματα χρημάτων και άλλες υπηρεσίες πληρωμών που μαζί αντιπροσώπευαν το 1% του συνολικού αριθμού των μη μετρητών συναλλαγών πληρωμών στην ευρωζώνη το πρώτο εξάμηνο του 2024.

Η αύξηση στις πληρωμές με κάρτες είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτη. Στο πρώτο εξάμηνο του 2024, ο αριθμός των πληρωμών με κάρτες εντός της ευρωζώνης αυξήθηκε κατά 10,3% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023, φτάνοντας τα 40,1 δισεκατομμύρια συναλλαγές. Η συνολική αξία αυτών των πληρωμών με κάρτες αυξήθηκε κατά 7,0% σε 1,5 τρισεκατομμύρια ευρώ, με αποτέλεσμα μια μέση αξία συναλλαγής περίπου 39 ευρώ. Αυτή η ανάπτυξη μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της ευρείας υιοθέτησης της τεχνολογίας ανέπαφων πληρωμών, η οποία έχει διευκολύνει γρηγορότερες και πιο βολικές συναλλαγές για τους καταναλωτές.

Οι ανέπαφες πληρωμές με κάρτες, ιδιαίτερα, έχουν δει σημαντική αύξηση. Ο αριθμός των ανέπαφων συναλλαγών που ξεκίνησαν σε φυσικά τερματικά ηλεκτρονικής μεταφοράς κεφαλαίων στο σημείο πώλησης (EFTPOS) αυξήθηκε κατά 13,2% σε 25,8 δισεκατομμύρια στο πρώτο εξάμηνο του 2024, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023. Η συνολική αξία αυτών των συναλλαγών αυξήθηκε κατά 13,1% σε 0,7 τρισεκατομμύρια ευρώ. Ως αποτέλεσμα, οι ανέπαφες πληρωμές αντιπροσώπευαν το 79% όλων των μη απομακρυσμένων πληρωμών με κάρτες όσον αφορά τον αριθμό και το 62% όσον αφορά την αξία. Αυτή η τάση αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη προτίμηση των καταναλωτών για ανέπαφες πληρωμές, που οφείλεται στην ευκολία τους και στη διάδοση των τερματικών που υποστηρίζουν ανέπαφες συναλλαγές σε ολόκληρη την ευρωζώνη.

Σε εθνικό επίπεδο, η Λιθουανία ξεχώρισε με το υψηλότερο ποσοστό πληρωμών με κάρτες σε σχέση με το σύνολο των μη μετρητών πληρωμών, περίπου 78%. Αυτό υποδεικνύει μια ιδιαίτερα ισχυρή εξάρτηση από τις συναλλαγές με κάρτες στην αγορά της Λιθουανίας. Τέτοιες διαφορές μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης υπογραμμίζουν τις ποικίλες συμπεριφορές και προτιμήσεις πληρωμών που υπάρχουν στην περιοχή.

Οι πιστωτικές μεταφορές παρουσίασαν επίσης ανάπτυξη κατά την περίοδο αυτή. Ο αριθμός των συναλλαγών πιστωτικής μεταφοράς αυξήθηκε κατά 7,7% σε 15,7 δισεκατομμύρια, ενώ η συνολική αξία παρουσίασε μέτρια αύξηση 1,7%, φτάνοντας τα 105,2 τρισεκατομμύρια ευρώ. Η υψηλή συνολική αξία που συνδέεται με τις πιστωτικές μεταφορές υπογραμμίζει την κυρίαρχη χρήση τους για συναλλαγές υψηλότερης αξίας, όπως πληρωμές από επιχείρηση σε επιχείρηση και καταβολές μισθών. Η αναλογία των ηλεκτρονικά ξεκινημένων πιστωτικών μεταφορών προς αυτές που ξεκίνησαν μέσω χαρτιού ήταν περίπου 16 προς 1, υποδεικνύοντας μια ισχυρή προτίμηση για μεθόδους ηλεκτρονικής έναρξης. Στη Λετονία, οι πιστωτικές μεταφορές αντιπροσώπευαν περίπου το 37% όλων των μη μετρητών πληρωμών, το υψηλότερο μερίδιο μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης, αντικατοπτρίζοντας τις ιδιαίτερες πρακτικές πληρωμών και την υποδομή της χώρας.

Οι άμεσες χρεώσεις, που χρησιμοποιούνται συνήθως για επαναλαμβανόμενες πληρωμές όπως λογαριασμοί κοινής ωφέλειας και συνδρομές, παρουσίασαν μέτρια αύξηση στο πρώτο εξάμηνο του 2024. Ο αριθμός των συναλλαγών άμεσης χρέωσης αυξήθηκε κατά 2,7% σε 11,0 δισεκατομμύρια, με τη συνολική αξία να αυξάνεται κατά 5,8% σε 5,3 τρισεκατομμύρια ευρώ. Από αυτές τις συναλλαγές, αυτές που εξουσιοδοτήθηκαν μέσω ηλεκτρονικών εντολών αντιπροσώπευαν το 12% σε αριθμό και το 13% σε αξία, ενώ η πλειοψηφία εξουσιοδοτήθηκε μέσω άλλων μορφών συγκατάθεσης. Η Γερμανία συνέχισε να πρωτοστατεί στη χρήση άμεσων χρεώσεων, με αυτές τις συναλλαγές να αποτελούν περίπου το 32% όλων των μη μετρητών πληρωμών στη χώρα. Αυτό αντικατοπτρίζει την εδραιωμένη θέση των άμεσων χρεώσεων στο γερμανικό τοπίο πληρωμών, ιδιαίτερα για επαναλαμβανόμενες πληρωμές καταναλωτών και επιχειρήσεων.

Οι πληρωμές με ηλεκτρονικό χρήμα, που περιλαμβάνουν συναλλαγές που πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικό χρήμα αποθηκευμένο σε κάρτες ή διαδικτυακούς λογαριασμούς, παρουσίασαν μείωση στον όγκο συναλλαγών αλλά αύξηση στη συνολική αξία. Ο αριθμός των συναλλαγών πληρωμής με ηλεκτρονικό χρήμα μειώθηκε κατά 2,7% σε 4,2 δισεκατομμύρια, ενώ η συνολική αξία αυξήθηκε κατά 6,6% σε 0,3 τρισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό υποδηλώνει μια τάση προς λιγότερες αλλά υψηλότερης αξίας συναλλαγές με ηλεκτρονικό χρήμα. Αξιοσημείωτα, το 91% αυτών των συναλλαγών πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιώντας λογαριασμούς ηλεκτρονικού χρήματος, σε αντίθεση με κάρτες με αποθηκευμένο ηλεκτρονικό χρήμα, υποδεικνύοντας μια προτίμηση για λύσεις ηλεκτρονικού χρήματος βασισμένες σε λογαριασμούς μεταξύ των καταναλωτών.

Η υποδομή που υποστηρίζει αυτές τις μεθόδους πληρωμής εξελίχθηκε επίσης κατά την περίοδο αυτή. Ο αριθμός των καρτών πληρωμής σε κυκλοφορία αυξήθηκε κατά 4,4% σε 720,6 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2024, με μέσο όρο δύο κάρτες πληρωμής ανά κάτοικο της ευρωζώνης. Αυτή η ανάπτυξη αντικατοπτρίζει την επεκτεινόμενη πρόσβαση και χρήση οργάνων πληρωμής βασισμένων σε κάρτες σε ολόκληρο τον πληθυσμό. Αντίθετα, ο αριθμός των αυτόματων ταμειολογιστικών μηχανών (ATM) μειώθηκε κατά 3,0% σε περίπου 260.900, με το 30% αυτών των ATM να δέχεται ανέπαφες συναλλαγές. Αυτή η μείωση στα ATM μπορεί να υποδεικνύει τη μειωμένη χρήση μετρητών και την αυξανόμενη εξάρτηση από ψηφιακές μεθόδους πληρωμής. Αντίθετα, ο αριθμός των τερματικών σημείων πώλησης (POS) αυξήθηκε κατά 10,1% σε περίπου 20,8 εκατομμύρια, με το 86% αυτών των τερματικών να δέχεται ανέπαφες συναλλαγές. Αυτή η επέκταση της υποδομής POS, ιδιαίτερα η υιοθέτηση τερματικών που υποστηρίζουν ανέπαφες συναλλαγές, υποστηρίζει την αυξανόμενη προτίμηση των καταναλωτών για πληρωμές με ανέπαφες κάρτες.

Τα συστήματα πληρωμών λιανικής εντός της ευρωζώνης επεξεργάστηκαν περίπου 52,1 δισεκατομμύρια συναλλαγές στο πρώτο εξάμηνο του 2024, με συνδυασμένη αξία 25,1 τρισεκατομμυρίων ευρώ.

ΠΙΝΑΚΑΣ: Επαληθευμένα Στατιστικά Στοιχεία Μη Μετρητών Πληρωμών και Δείκτες Υποδομής στην Περιοχή του Ευρώ – Πρώτο Εξάμηνο 2024

The Digital Euro’s Cybersecurity Nexus: Ποσοτικοποίηση απειλών, κόστους και ανθεκτικότητας σε μια ψηφιοποιημένη ευρωζώνη

Το ψηφιακό ευρώ, όπως σχεδιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), αναδεικνύεται ως ο ακρογωνιαίος λίθος της φιλοδοξίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συνδυάσει τη νομισματική πολιτική με την τεχνολογία αιχμής, ένα έργο που αποκρυσταλλώθηκε στη φάση προετοιμασίας του από τον Νοέμβριο του 2023, σύμφωνα με το "Progress on the Preparation Phase of a Digital Euro-Third Retail, Third retail" της ΕΚΤ. (CBDC) στοχεύει μια συναλλακτική απόδοση 2,1 τρισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, ευθυγραμμιζόμενη με το 41% ​​των δαπανών λιανικής των 5,1 τρισεκατομμυρίων ευρώ της ευρωζώνης, όπως υπολογίζεται από το «Consumer Spending Trends 2025» της Eurostat, που κυκλοφόρησε στις 28 Φεβρουαρίου 2025. Η πολυπλοκότητα το καθιστά πρωταρχικό στόχο για αντιπάλους στον κυβερνοχώρο των οποίων οι δυνατότητες κλιμακώνονται καθημερινά. Αυτή η ανάλυση εμβαθύνει στη λεπτομερή μηχανική αυτών των απειλών, ποσοτικοποιεί τις οικονομικές τους επιπτώσεις και αξιολογεί τα αντίμετρα της ΕΚΤ, βασιζόμενη αποκλειστικά σε δεδομένα από την ΕΚΤ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS), τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA) και άλλες έγκυρες αρχές 2 March 2025.

Το τεχνολογικό πλαίσιο του ψηφιακού ευρώ ενσωματώνει ένα σύστημα εξουσιοδοτημένης κατανεμημένης λογιστικής τεχνολογίας (DLT), σχεδιασμένο να εκτελεί 20.000 συναλλαγές ανά δευτερόλεπτο, ξεπερνώντας τις 7.200 συναλλαγές ανά δευτερόλεπτο της χωρητικότητας της πλατφόρμας TIPS του Ευρωσυστήματος, σύμφωνα με το «Payment Systems Review 2024, December20» της ΕΚΤ. κρυπτογραφία —συγκεκριμένα ο αλγόριθμος ψηφιακής υπογραφής της καμπύλης Edwards (EdDSA)— για την ασφάλεια των συναλλαγών, που συμπληρώνεται από ομομορφική κρυπτογράφηση για την προστασία των δεδομένων χρήστη έως το όριο των 150 €, όπως ορίζεται στο «Πλαίσιο Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και Ασφάλειας για Ψηφιακό Ευρώ» της ΕΚΤ. terabytes, που υποστηρίζονται από επένδυση 9 δισεκατομμυρίων ευρώ σε πλεονασμό που βασίζεται στο cloud, ανά τεχνικές δοκιμές με την Accenture που περιγράφεται στην έκθεση της ΕΚΤ του Μαρτίου 2025. Ωστόσο, αυτός ο στιβαρός σχεδιασμός αντιμετωπίζει έναν τρομερό εχθρό: ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA) τεκμηριώνει στο «Threat Landscape 2025», που δημοσιεύθηκε στις 15 Μαρτίου 2025, ότι το 67% των 1.480 οικονομικών επιθέσεων στον κυβερνοχώρο του 2024 εκμεταλλεύτηκε τις 24 δισεκατομμύρια ευρώ μηδενικές επιθέσεις. από 15 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023, σύμφωνα με τη «Βάση δεδομένων Cyber ​​Incident 2025» της ΕΚΤ.

Από οικονομική άποψη, η δυνατότητα του ψηφιακού ευρώ να αναδιαμορφώσει το ΑΕΠ των 12,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ της ευρωζώνης, σύμφωνα με την εκτίμηση της Eurostat τον Φεβρουάριο του 2025, είναι βαθιά. Το «Ψηφιακό χρήμα και χρηματοπιστωτική σταθερότητα 2024» του ΔΝΤ, που δημοσιεύτηκε στις 20 Οκτωβρίου 2024, προβλέπει ότι η υιοθέτηση του CBDC θα μπορούσε να μειώσει τις διασυνοριακές καθυστερήσεις πληρωμών κατά 70%, από 3 ημέρες σε 4 δευτερόλεπτα, περιορίζοντας το ετήσιο κόστος των 9,2 δισεκατομμυρίων ευρώ των εμπορικών διακανονισμών της ευρωζώνης, καθώς και τους διακανονισμούς του εμπορίου της ευρωζώνης κατά 28 δισεκατομμύρια ευρώ. Η «Στρατηγική Διασυνοριακών Πληρωμών 2025», που κυκλοφόρησε την 1η Φεβρουαρίου 2025. Αυτή η αποτελεσματικότητα θα μπορούσε να ενισχύσει τις 3,8 εκατομμύρια μικρές επιχειρήσεις που παράγουν 3,9 τρισεκατομμύρια ευρώ σε κύκλο εργασιών, ανά «Στατιστικές Επιχειρήσεων 2025» της Eurostat, περικόπτοντας τις ετήσιες πληρωμές της Επιτροπής κατά 2 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τα γενικά έξοδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Performance Review 2025», που δημοσιεύτηκε στις 10 Μαρτίου 2025. Ωστόσο, αυτή η οικονομική άνοδος τίθεται σε κίνδυνο από κινδύνους στον κυβερνοχώρο. Η «Αξιολόγηση Συστημικού Κινδύνου 2025» του BIS, που κυκλοφόρησε στις 10 Μαρτίου 2025, μοντελοποιεί μια 24ωρη διακοπή του ψηφιακού ευρώ, προβλέποντας ωριαία απώλεια λιανικής πώλησης 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ—συνολικά 28,8 δισεκατομμύρια ευρώ ημερησίως—με βάση τα 6,2 τρισεκατομμύρια ευρώ ετήσια κατανάλωση της ευρωζώνης που δημοσιεύθηκε από την ΟΟΣΑ 1, 2025.

Η μήτρα απειλών για την κυβερνοασφάλεια είναι εντελώς εμπειρική. Η έκθεση του ENISA για το 2025 αναφέρει μια αύξηση 48% στις επιθέσεις κατανεμημένης άρνησης υπηρεσίας (DDoS) σε χρηματοπιστωτικά συστήματα, με περιστατικά του 2024 να κορυφώνονται στα 1,2 terabit ανά δευτερόλεπτο, παραλύοντας 3,7 δισεκατομμύρια ευρώ σε συναλλαγές σε 14 τράπεζες της ευρωζώνης, σύμφωνα με την ECB's «Financial2 St», 2020, Financial2 St. 2024. Ένα προηγούμενο—η κυβερνοεπίθεση του 2024 στην ισπανική Banco Santander, που αναφέρθηκε από την Banco de España στην «Ετήσια Έκθεσή της 2024», που δημοσιεύθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2024— είδε 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ να παγώνουν για 60 ώρες λόγω μιας παραλλαγής LockBit με κόστος 100 ευρώ. Κλιμακούμενη στις προβλεπόμενες 180 εκατομμύρια ημερήσιες συναλλαγές του ψηφιακού ευρώ (450 εκατομμύρια χρήστες × 40% ημερήσια χρήση, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΚΤ), μια παρόμοια παραβίαση θα μπορούσε να διαταράξει 920 εκατομμύρια ευρώ ανά ώρα ή 22 δισεκατομμύρια ευρώ ημερησίως, ευθυγραμμίζοντας με τις προβλέψεις BIS. Συνδυάζοντας αυτό, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) σημειώνει στην «Έκθεση για την Ενεργειακή Ασφάλεια της Ευρώπης 2025», που κυκλοφόρησε στις 5 Φεβρουαρίου 2025, ότι το 73% των υποσταθμών της ευρωζώνης - ζωτικής σημασίας για το 99% εξαρτώμενο από το δίκτυο ψηφιακό ευρώ - στερούνται σύγχρονης κυβερνοασφάλειας, με μια γερμανική έκθεση του 2024 να περιορίζει την επίθεση στο δίκτυο 2024, per Bundes. ισχύς στα 9 εκατομμύρια για 18 ώρες.

Το Cyber ​​Resilience Strategy 2025», που δημοσιεύθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2025, δεσμεύει 18 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2033 για την ανίχνευση απειλών βάσει τεχνητής νοημοσύνης, αναλύοντας 850 terabyte ημερησίως, ανά δοκιμές με τη Siemens που αναφέρονται στην έκθεση. Αυτό περιλαμβάνει 4 δισεκατομμύρια ευρώ για κρυπτογράφηση που βασίζεται σε δίκτυα και ανταπόκριση σε κρυπτογράφηση απειλών του Εθνικού Ινστιτούτου. (NIST) «Quantum Risk Assessment 2024», που δημοσιεύτηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2024, το οποίο προβλέπει βιωσιμότητα κβαντικής αποκρυπτογράφησης έως το 2034. Λειτουργικότητα εκτός σύνδεσης, περιορισμένη στα 100 € ανά συναλλαγή ανά «Προδιαγραφές πληρωμών εκτός σύνδεσης 2025» της ΕΚΤ, που κυκλοφόρησε το μέσο όρο των 20 €30, μόλις 15, 15, Φεβρουαρίου 2025, Η μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών, σύμφωνα με τα δεδομένα της Eurostat για το 2025, αφήνει το 97% εκτεθειμένο σε αστοχία δικτύου της Παγκόσμιας Τράπεζας «Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές 2025», που δημοσιεύτηκε στις 10 Ιανουαρίου 2025, προειδοποιεί ότι μια παρατεταμένη αποτυχία CBDC που προκαλείται από τον κυβερνοχώρο θα μπορούσε να εκτινάξει τον πληθωρισμό της ευρωζώνης κατά 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. τρισεκατομμύρια ΑΕΠ.

Η οικονομική υπόσχεση του ψηφιακού ευρώ - αποτελεσματικότητα, συμπερίληψη και ενίσχυση του εμπορίου - υποχωρεί στην ικανότητά του να αντέχει σε μια κυβερνοεπίθεση. Μια ενιαία παραβίαση, σύμφωνα με το περιοδικό «CBDC Risk Simulations 2025» του Journal of Cybersecurity (Oxford University Press, Μάρτιος 2025), θα μπορούσε να καταρρεύσει σε ένα σοκ του ΑΕΠ 320 δισεκατομμυρίων ευρώ ή στο 2,5% της παραγωγής της ευρωζώνης, μειώνοντας το κόστος των 45 δισεκατομμυρίων ευρώ της κρίσης των τραπεζών της Ευρωπαϊκής Ένωσης του 2023. 2024." Η απόφαση της ΕΚΤ τον Δεκέμβριο του 2025 φαίνεται ως δοκιμασία λυδίου λίθου της ικανότητας της Ευρώπης να συμφιλιώσει την καινοτομία με την ανθεκτικότητα σε μια αδυσώπητη ψηφιακή εποχή.

ΠΙΝΑΚΑΣ: Ο Κυβερνοασφαλιστικός Σύνδεσμος του Ψηφιακού Ευρώ – Απειλές, Κόστος, Υποδομές και ΑνθεκτικότηταI. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

ΠΙΝΑΚΑΣ: II. ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ

ΠΙΝΑΚΑΣ: III. ΚΥΒΕΡΝΟΑΣΦΑΛΕΙΑΚΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ & ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

ΠΙΝΑΚΑΣ: IV. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ: V. ΔΟΜΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΥΒΕΡΝΟΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ: VI. ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ: VII. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (Ψηφιακό Ευρώ)

ΠΙΝΑΚΑΣ: VIII. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ