Ο ΟΗΕ κατηγορεί τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κατάχρηση εξουσίας

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών (UNHRC) εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες στις τελευταίες παρατηρήσεις της μετά τη δεύτερη περιοδική έκθεση της Τουρκίας, επισημαίνοντας τις κρίσιμες προκλήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που εξακολουθούν να υφίστανται παρά τη νομοθετική πρόοδο. Η UNHRC υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη μεταρρυθμίσεων για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, την προστασία της ελευθερίας της έκφρασης, την πρόληψη των διακρίσεων και τη διασφάλιση δίκαιων δικών. Η έκθεση ασχολήθηκε επίσης με την επέκταση των εξουσιών του Εθνικού Οργανισμού Πληροφοριών της Τουρκίας (MİT), οι οποίες έχουν εμπλακεί σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως απαγωγές, εξαφανίσεις και επεμβατική παρακολούθηση.

Τα ζητήματα που αναφέρονται στην έκθεση επιδεινώθηκαν από έναν αμφιλεγόμενο νόμο που παρέχει στους πράκτορες του MİT ασυλία από τη δίωξη, γεγονός που οδήγησε τον ΟΗΕ να παροτρύνει την Τουρκία να εισαγάγει μεγαλύτερη δικαστική εποπτεία και λογοδοσία.

Η έκθεση ασχολείται με τον τουρκικό νόμο αριθ. 2937, ο οποίος παρέχει εκτεταμένη ασυλία στους πράκτορες της MİT από την ποινική δίωξη, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου οι επιχειρήσεις πληροφοριών φέρονται να περιλαμβάνουν παράνομες δραστηριότητες, όπως οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις. Η διάταξη αυτή, σύμφωνα με το UNHRC, δημιουργεί μια νομική ασπίδα που υπονομεύει τη λογοδοσία, καθιστώντας δύσκολη τη διερεύνηση ή τη δίωξη των πρακτόρων που εμπλέκονται σε σοβαρές παραβιάσεις δικαιωμάτων. Η επιτροπή κάλεσε την Τουρκία να επανεξετάσει αυτή τη διάταξη περί ασυλίας, δηλώνοντας ότι μπορεί να ενισχύσει μια κουλτούρα ατιμωρησίας εντός της υπηρεσίας πληροφοριών.

Το 2012 η τουρκική κυβέρνηση κατέθεσε με επιτυχία στο κοινοβούλιο νομοσχέδιο για την τροποποίηση του ισχύοντος νόμου και την παροχή μεγαλύτερης ασυλίας στους αξιωματούχους του MİT από ποινικές έρευνες και την απαίτηση οι εισαγγελείς να λαμβάνουν την άδεια της κυβέρνησης για να συνεχίσουν οποιαδήποτε έρευνα κατά αξιωματούχων του MİT.

Η UNHRC έχει καταγράψει αναφορές για εξωχώριες απαγωγές ατόμων με φερόμενους δεσμούς με το κίνημα Gülen, μια ομάδα που επικρίνει τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ή άλλων αντιφρονούντων της κυβέρνησης, οι οποίοι έχουν επιστραφεί βίαια στην Τουρκία από διάφορες χώρες, παρακάμπτοντας τις επίσημες διαδικασίες έκδοσης.

Πράκτορες της MİT φέρονται να έχουν εμπλακεί σε διασυνοριακές επιχειρήσεις για τη σύλληψη και τη μεταφορά υπόπτων στην Τουρκία χωρίς δικαστική εποπτεία, εγείροντας σημαντικές ανησυχίες σχετικά με την τήρηση των διεθνών κανόνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα από την Τουρκία. Η επιτροπή κάλεσε την Τουρκία να σταματήσει αυτές τις απαγωγές, να σεβαστεί τη δέουσα διαδικασία και να διασφαλίσει ότι όλες οι εκδόσεις ακολουθούν νόμιμες και διαφανείς διαδικασίες.

Η έκθεση ασχολήθηκε επίσης με τις ανησυχίες σχετικά με τις ευρείες δυνατότητες επιτήρησης της MİT, σημειώνοντας ότι οι νομοθετικές τροποποιήσεις έχουν επεκτείνει την πρόσβαση της υπηρεσίας σε προσωπικά δεδομένα χωρίς επαρκείς εγγυήσεις. Οι εξουσίες αυτές, βάσει του νόμου αριθ. 6532, επιτρέπουν στη MİT να συλλέγει, να αποθηκεύει και να αναλύει προσωπικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των τηλεφωνικών και διαδικτυακών αρχείων, συχνά χωρίς δικαστική εποπτεία.

Το UNHRC τόνισε ότι οι πρακτικές αυτές παραβιάζουν το δικαίωμα των ατόμων στην ιδιωτική ζωή και δεν διαθέτουν τις απαραίτητες προστασίες έναντι πιθανής κατάχρησης. Η επιτροπή συνέστησε επίσης στην Τουρκία να δημιουργήσει ανεξάρτητους μηχανισμούς παρακολούθησης για την εποπτεία των επιχειρήσεων επιτήρησης της MİT και τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τα διεθνή πρότυπα για την προστασία των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής.

Επιπλέον, η επιτροπή εξέφρασε ανησυχία για τους ισχυρισμούς ότι οι κόκκινες ειδοποιήσεις της Ιντερπόλ έχουν χρησιμοποιηθεί καταχρηστικά εναντίον ορισμένων ατόμων και ότι έχουν χρησιμοποιηθεί διαδικασίες έκδοσης με πολιτικά κίνητρα, προτρέποντας την Τουρκία να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξουν απαγωγές ή βίαιες μεταφορές στη χώρα. Ζήτησε την πρόληψη της κατάχρησης των κόκκινων ειδοποιήσεων και τη θέσπιση επαρκών εγγυήσεων για να διασφαλιστεί ότι οι διαδικασίες έκδοσης δεν είναι πολιτικά καθοδηγούμενες και ότι διεξάγονται σύμφωνα με τις εγγυήσεις της δέουσας διαδικασίας.

Η προφανής κατάχρηση της θέσης της Τουρκίας στην Ιντερπόλ δεν είναι πρωτοφανής. Μεταξύ του 2016 και του 2021, η Ιντερπόλ απέρριψε 839 αιτήσεις της Τουρκίας για την έκδοση κόκκινων ανακοινώσεων για μέλη του κινήματος Γκιουλέν. Η Ιντερπόλ επικαλέστηκε παραβιάσεις των κανόνων της ως βάση για την απόρριψη και προέτρεψε την Τουρκία να απέχει από την εκ νέου υποβολή παρόμοιων αιτημάτων. Η Ιντερπόλ έφτασε στο σημείο να διακόψει για λίγο την πρόσβαση της τουρκικής αστυνομίας στη βάση δεδομένων της, όταν η Τουρκία κατέκλυσε το σύστημα με υπερβολικό αριθμό καταγγελιών κατά εξόριστων επικριτών και αντιπάλων της κυβέρνησης Ερντογάν, όλες με φαινομενικά κατασκευασμένες κατηγορίες για τρομοκρατία.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν στράφηκε εναντίον του κινήματος Γκιουλέν μετά από μεγάλες έρευνες διαφθοράς τον Δεκέμβριο του 2013, οι οποίες ενοχοποίησαν τον ίδιο, μέλη της οικογένειάς του και επιχειρηματικούς και πολιτικούς συνεργάτες του. Στις αρχές του 2014 εκδόθηκε προφανώς εντολή κατασκοπείας ατόμων και οργανώσεων που συνδέονται με το κίνημα, με αποτέλεσμα εθελοντές του κινήματος να στοχοποιούνται με ποινικές διώξεις με κατασκευασμένες κατηγορίες για τρομοκρατία.

Το UNHRC κάλεσε την Τουρκία να εισαγάγει αυστηρές εγγυήσεις που περιορίζουν το εύρος των εξουσιών του MİT, συμπεριλαμβανομένης της δικαστικής εποπτείας για τις διαδικασίες παρακολούθησης και έκδοσης. Η επιτροπή τόνισε τη σημασία της απόδοσης ευθυνών στους πράκτορες των υπηρεσιών πληροφοριών για ενέργειες που ενδέχεται να παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, συνιστώντας στην Τουρκία να ευθυγραμμίσει τους νόμους της για τις υπηρεσίες πληροφοριών με τα διεθνή πρότυπα για την προστασία από την κατάχρηση εξουσίας.

Το Nordic Monitor έχει αναφέρει στο παρελθόν ότι παρά τα αυξανόμενα αποδεικτικά στοιχεία - συμπεριλαμβανομένων πολυάριθμων ποινικών καταγγελιών, καταθέσεων θυμάτων και ομολογιών από ανώτερους αξιωματούχους της MİT - η κυβέρνηση Ερντογάν δεν έχει ξεκινήσει καμία αποτελεσματική έρευνα σχετικά με τους ισχυρισμούς περί βασανιστηρίων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εισαγγελείς φάνηκε να διεξάγουν έρευνες για τους ισχυρισμούς αυτούς, μόνο και μόνο για να τις εγκαταλείψουν αργότερα, συχνά επικαλούμενοι την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων ως πρόσχημα. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν διεξαχθεί επιτόπιες επιθεωρήσεις των αναφερόμενων «μαύρων τόπων» στην Άγκυρα.

Ένας τέτοιος «μαύρος» ιστότοπος αποκαλύφθηκε δημοσίως το 2018, αποκαλύπτοντας, σύμφωνα με πληροφορίες, τη χρήση του όχι μόνο για αξιωματικούς αλλά και για άτομα που απήχθησαν παράνομα από το εξωτερικό από τη MİT. Η τοποθεσία βρίσκεται σε προστατευόμενη περιοχή διατήρησης στην Άγκυρα, περίπου δύο χιλιόμετρα από το παλάτι του προέδρου Ερντογάν, και θεωρείται ότι είναι μια μυστική τοποθεσία που χρησιμεύει τόσο ως κόμβος για τη μεταφορά όπλων σε τζιχαντιστικές ομάδες όσο και ως τοποθεσία για βασανιστήρια.

Η τοποθεσία στεγάζεται σε μια μυστική εγκατάσταση που διαχειρίζεται η MİT, με συντεταγμένες 39.92632610216299, 32.77207015662205, περίπου 230 μέτρα από τη λεωφόρο Anadolu και 600 μέτρα από τη λεωφόρο Ankara. Από το 2023, οι εικόνες του Google Maps επιβεβαίωσαν ότι ο χώρος παραμένει ενεργός, με τρία αυτοκίνητα σταθμευμένα κοντά στην πύλη και ένα σημείο ελέγχου με ένα φράγμα με ανυψωτικό βραχίονα που βρίσκεται περίπου 30 μέτρα από την κύρια είσοδο. Η απομόνωσή του διασφαλίζει ότι παραμένει μακριά από τον δημόσιο έλεγχο.

Στις αρχές του 2016 η εγκατάσταση ανακαινίστηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του τότε επικεφαλής της MİT, Hakan Fidan, για να φιλοξενήσει κελιά βασανιστηρίων για τα απαχθέντα θύματα της ΜΙΤ. Η εγκατάσταση αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια ποινικής έρευνας του 2014 για τα δίκτυα της Αλ Κάιντα στην Τουρκία, η οποία έδειξε ότι χρησιμοποιούνταν για την αποστολή όπλων σε τζιχαντιστικές παρατάξεις στη Συρία και το Ιράκ. Ωστόσο, η κυβέρνηση Ερντογάν έκλεισε την έρευνα, προστατεύοντας πράκτορες της MİT που εμπλέκονται στην παράνομη διακίνηση όπλων.

Η χρήση της μαύρης τοποθεσίας συνεχίζεται υπό τον Ιμπραήμ Καλίν, ο οποίος διαδέχθηκε τον Φιντάν στη θέση του διευθυντή της MİT τον Ιούνιο του 2023. Οι μαρτυρίες μαρτύρων, οι ομολογίες ανώτερων υπαλλήλων της MİT και τα δικαστικά έγγραφα επιβεβαιώνουν την ύπαρξη της μαύρης τοποθεσίας που βρίσκεται στο δασικό αγρόκτημα Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ), το οποίο διαχειρίζεται το Τμήμα Ειδικών Επιχειρήσεων της MİT, με επικεφαλής τον Kemal Eskintan. Το τμήμα αυτό απασχολεί μια εξειδικευμένη ομάδα ανάκρισης, γνωστή για τη χρήση επεμβατικών τακτικών βασανιστηρίων.

Τις επιχειρήσεις του ιστότοπου αποκάλυψαν επίσης οι ανώτεροι αξιωματούχοι της MİT Erhan Pekçetin και Aydın Günel, οι οποίοι συνελήφθησαν από το παράνομο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) στη Sulaymaniyah του Ιράκ το 2017. Ο Pekçetin κατέθεσε ότι ήταν μάρτυρας του βασανισμού του Ayhan Oran, πρώην υπαλλήλου της MİT, σε ένα από τα κελιά το 2016. Ο Oran, ο οποίος απήχθη τον Νοέμβριο του 2016, εξακολουθεί να αγνοείται. Πριν από την εξαφάνισή του, ο Oran άφησε μια επιστολή στη σύζυγό του στην οποία ανέφερε ότι η MİT θα έπρεπε να θεωρηθεί υπεύθυνη εάν εξαφανιζόταν. Η έρευνα για την εξαφάνισή του παρεμποδίστηκε από την MİT.

Ανοίγοντας τον σύνδεσμο για την πηγή μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά όλες τις σελίδες της έκθεσης του ΟΗΕ https://nordicmonitor.com/2024/11/un-accuses-turkish-intelligence-of-severe-human-rights-violations-and-abuse-of-power/ .