Η υπό όρους επιστροφή του Ιράν στα επίπεδα εμπλουτισμού ουρανίου της JCPOA: Γεωπολιτική δυναμική και οικονομικές επιπτώσεις των διαπραγματεύσεων του Μουσκάτ του 2025. Ο Πρόεδρος Τραμπ από ότι φαίνεται θα τα καταφέρει να κλείσει συμφωνία με το Ιράν.

Η υπό όρους επιστροφή του Ιράν στα επίπεδα εμπλουτισμού ουρανίου της JCPOA: Γεωπολιτική δυναμική και οικονομικές επιπτώσεις των διαπραγματεύσεων του Μουσκάτ του 2025. Ο Πρόεδρος Τραμπ από ότι φαίνεται θα τα καταφέρει να κλείσει συμφωνία με το Ιράν, γιατί ξέρει από διαπραγματεύσεις.

Είναι γελοίο να λέμε πως η Βόρεια Κορέα με προυπολογισμό μόνο 30 δισεκατομμυρίων που από αυτά διαθέτει για την άμυνα τα 5 δις, απειλεί τους πάντες και τα πάντα! Αν πας να κτήσεις βιομηχανίες εκεί, τούμπες θα κάνουν στην Βόρεια Κορέα! Το εκμεταλλεύονται οι Νότιο Κορεάτες που έχουν φτιάξει βιομηχανίες στα σύνορα και πάνε και δουλεύουν με ελάχιστα χρήματα εργάτες από την Βόρεια Κορέα.

Το Ιράν θέλει να προστατεύσει τις εξαγωγές πετρελαίου του, να αρθούν οι κυρώσεις εναντίον του και δεν το ενδιαφέρει τίποτα άλλο. Αν τα βρουν με το Ιράν θα ακολουθήσει συμφωνία για αγορές από την ΕΕ και τις ΗΠΑ, με αντάλλαγμα χαμηλές τιμές σε πετρέλαιο. Εξαγωγές επιβατικών αεροσκαφών και άλλων υλικών τεχνολογίας. 100 δις σε αξία πετρέλαιο θέλεις να εξάγεις Ιράν, οκ δώσε και σε εμάς 20 δις για αγορές. Για αυτό και ο Πρόεδρος Τραμπ έστειλε δικό του άνθρωπο για να κάνει τον διαμεσολαβητή μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν.

Iran’s Conditional Return to JCPOA Uranium Enrichment Levels: Geopolitical Dynamics and Economic Implications of the 2025 Muscat Negotiations - https://debuglies.com

Τον Απρίλιο του 2025, το Ιράν έδειξε υπό όρους προθυμία να επιστρέψει στα όρια εμπλουτισμού ουρανίου που ορίζονται στο Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA) του 2015, μια συμφωνία-ορόσημο που αποσκοπεί στον περιορισμό των πυρηνικών του φιλοδοξιών σε αντάλλαγμα για την άρση των κυρώσεων. Αυτή η εξέλιξη, που αναφέρθηκε από την Wall Street Journal στις 12 Απριλίου 2025, επικαλούμενη ιρανικές και ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, σηματοδοτεί μια κομβική στιγμή στις συνεχιζόμενες διπλωματικές προσπάθειες για την αποτροπή της εξέλιξης του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν προς την οπλοποίηση. Οι όροι που διατύπωσε η Τεχεράνη περιλαμβάνουν την ταχεία άρση των κυρώσεων των ΗΠΑ που σχετίζονται με το πυρηνικό πρόγραμμα, την πρόσβαση σε δισεκατομμύρια δολάρια σε παγωμένα περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό και την παύση της πίεσης των ΗΠΑ στις κινεζικές αγορές ιρανικού αργού πετρελαίου. Αυτές οι απαιτήσεις αντικατοπτρίζουν τον στρατηγικό υπολογισμό του Ιράν να αξιοποιήσει τις πυρηνικές του δυνατότητες ως διαπραγματευτικό χαρτί εν μέσω οξέων οικονομικών πιέσεων και μεταβαλλόμενων περιφερειακών δυναμικών ισχύος. Οι έμμεσες συνομιλίες που πραγματοποιήθηκαν στις 12 Απριλίου 2025 στο Μουσκάτ του Ομάν, με τη μεσολάβηση του Υπουργού Εξωτερικών του Ομάν, Σαγίντ Μπαντρ αλ-Μπουσάιντι, έφεραν σε επαφή τον Ιρανό Υπουργό Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί και τον Ειδικό Προεδρικό Απεσταλμένο των ΗΠΑ, Στίβεν Γουίτκοφ. Και τα δύο μέρη χαρακτήρισαν τις συζητήσεις ως εποικοδομητικές, θέτοντας το σκηνικό για έναν δεύτερο γύρο που έχει προγραμματιστεί για τις 19 Απριλίου 2025. Το άρθρο αυτό εξετάζει τις γεωπολιτικές, οικονομικές και τεχνικές διαστάσεις της υπό όρους προσφοράς του Ιράν, τις διαπραγματεύσεις του Μουσκάτ και τις επιπτώσεις τους στα παγκόσμια καθεστώτα μη διάδοσης, τις αγορές ενέργειας και τη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής.

Το JCPOA, που συνήφθη τον Ιούλιο του 2015 από το Ιράν και την ομάδα P5+1 (Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία, Κίνα και Ρωσία), θέσπισε αυστηρά όρια στις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν. Σύμφωνα με τη συμφωνία, το Ιράν είχε τη δυνατότητα να εμπλουτίσει ουράνιο σε καθαρότητα 3,67% κατ' ανώτατο όριο, κατάλληλο για πολιτική πυρηνική ενέργεια, αλλά πολύ κάτω από το όριο του 90% που απαιτείται για υλικό οπλικής ποιότητας. Σε αντάλλαγμα, τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες ήραν μια σειρά οικονομικών κυρώσεων, απελευθερώνοντας την πρόσβαση του Ιράν στα παγκόσμια χρηματοπιστωτικά συστήματα και στις αγορές πετρελαίου. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), το Ιράν συμμορφώθηκε με αυτούς τους περιορισμούς μέχρι τον Μάιο του 2018, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό τον τότε Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, αποχώρησαν μονομερώς από τη συμφωνία. Οι ΗΠΑ επανέφεραν κυρώσεις που στόχευαν τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν, τον τραπεζικό τομέα και τις βιομηχανικές επιχειρήσεις, επικαλούμενες την αποτυχία του JCPOA να αντιμετωπίσει το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν και την περιφερειακή επιρροή του. Η οικονομία του Ιράν συρρικνώθηκε απότομα, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να εκτιμά μείωση του ΑΕΠ κατά 6% μόνο το 2019, σε συνδυασμό με ρυθμούς πληθωρισμού που υπερέβησαν το 40% ετησίως έως το 2020.

Σε απάντηση, το Ιράν υιοθέτησε μια πολιτική «στρατηγικής υπομονής» πριν μειώσει σταδιακά τις δεσμεύσεις του στο πλαίσιο του JCPOA ξεκινώντας από το 2019. Μέχρι το 2025, η ΔΟΑΕ ανέφερε ότι το Ιράν είχε συσσωρεύσει ένα απόθεμα ουρανίου εμπλουτισμένου σε καθαρότητα 60%, επαρκές, σύμφωνα με την αξιολόγηση του Συνδέσμου Ελέγχου Όπλων τον Φεβρουάριο του 2025, για την πιθανή παραγωγή δύο πυρηνικών όπλων εάν εμπλουτιστεί περαιτέρω. Αυτή η κλιμάκωση, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη προηγμένων φυγοκεντρητών IR-9 από το Ιράν, μείωσε σημαντικά τον «χρόνο απόδρασης» - τη διάρκεια που απαιτείται για την παραγωγή σχάσιμου υλικού αξίας μιας βόμβας - σε περίπου ένα μήνα, σύμφωνα με την έκθεση του Ινστιτούτου Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας τον Μάρτιο του 2025. Οι ενέργειες της Τεχεράνης διατυπώθηκαν στο εσωτερικό ως αμυντική απάντηση στις πολιτικές «μέγιστης πίεσης» των ΗΠΑ, ωστόσο αύξησαν τις παγκόσμιες ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους πολλαπλασιασμού, ιδίως μεταξύ του Ισραήλ και των κρατών του Κόλπου.

Οι συνομιλίες στο Μουσκάτ ξεκίνησαν σε αυτό το πλαίσιο αυξημένων εντάσεων και αμοιβαίας δυσπιστίας. Στις 5 Μαρτίου 2025, ο Πρόεδρος Τραμπ απέστειλε επιστολή στον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, προτείνοντας διαπραγματεύσεις για την αντικατάσταση του JCPOA με μια νέα συμφωνία, προειδοποιώντας παράλληλα για στρατιωτικές συνέπειες σε περίπτωση αποτυχίας της διπλωματίας. Η επιστολή, που παραδόθηκε μέσω των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, υπογράμμισε την διττή προσέγγιση του Τραμπ για καταναγκαστική διπλωματία, συνδυάζοντας απειλές με κίνητρα. Η απάντηση του Ιράν, που μεταφέρθηκε μέσω του Ομάν, απέρριψε τις άμεσες συνομιλίες, αλλά επιβεβαίωσε το άνοιγμα σε διαμεσολαβούμενες συζητήσεις. Αυτή η θέση ευθυγραμμίστηκε με τον μακροχρόνιο σκεπτικισμό του Χαμενεΐ για τις προθέσεις των ΗΠΑ, ο οποίος επαναλήφθηκε στην ομιλία του στις 7 Φεβρουαρίου 2025, όπου χαρακτήρισε τις διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον ως «ούτε λογικές ούτε έντιμες». Παρ' όλα αυτά, οι οικονομικές ευπάθειες του Ιράν, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών διακοπών και της υποτίμησης του ριάλ κατά 15% το 2024, σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα του Ιράν, ανάγκασαν μια ρεαλιστική μετατόπιση, την οποία υποστήριξε η μεταρρυθμιστική κυβέρνηση του Προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν.

Οι διαπραγματεύσεις της 12ης Απριλίου στο Μουσκάτ είχαν δομηθεί έτσι ώστε να αποφεύγεται η άμεση επαφή ΗΠΑ-Ιράν, με τους Ομανούς μεσολαβητές να μετακινούνται μεταξύ των αντιπροσωπειών. Ο Γουίτκοφ, μεγιστάνας ακινήτων χωρίς προηγούμενη διπλωματική εμπειρία, εξελέγη για την εγγύτητά του με τον Τραμπ, σηματοδοτώντας την προτίμηση της κυβέρνησης για έμπιστους απεσταλμένους έναντι διπλωματών καριέρας. Ο Araghchi, ένας έμπειρος διαπραγματευτής που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις συνομιλίες για την JCPOA του 2015, έφερε τεχνική εμπειρογνωμοσύνη και πολιτική βαρύτητα, αντιπροσωπεύοντας την επιμονή του Ιράν να διατηρήσει την πυρηνική του υποδομή για μη στρατιωτικούς σκοπούς. Οι New York Times, επικαλούμενοι έναν ανώτερο Αμερικανό αξιωματούχο στις 12 Απριλίου 2025, διευκρίνισαν ότι ο Witkoff δεν απαίτησε την πλήρη διάλυση του προγράμματος εμπλουτισμού του Ιράν - μια βασική κόκκινη γραμμή του Ιράν - αλλά επικεντρώθηκε στην αποτροπή της οπλοποίησης των υφιστάμενων αποθεμάτων. Αυτή η λεπτή στάση υποδηλώνει την προθυμία των ΗΠΑ να διερευνήσουν προσωρινά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, όπως η επιστροφή του Ιράν στον εμπλουτισμό 3,67% σε αντάλλαγμα για σταδιακή άρση των κυρώσεων.

Οι όροι του Ιράν για την επιστροφή στα επίπεδα εμπλουτισμού της JCPOA έχουν τις ρίζες τους σε οικονομικές επιταγές. Η Ενημέρωση για την Οικονομία της Μέσης Ανατολής της Παγκόσμιας Τράπεζας τον Απρίλιο του 2025 προέβλεψε αύξηση του ΑΕΠ του Ιράν στο 2,1% για το 2025, λόγω των κυρώσεων που περιορίζουν τις εξαγωγές πετρελαίου σε 1,5 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα, από 2,8 εκατομμύρια το 2017. Η πρόσβαση σε παγωμένα περιουσιακά στοιχεία, που εκτιμώνται σε 100 δισεκατομμύρια δολάρια από την Κεντρική Τράπεζα του Ιράν τον Ιανουάριο του 2025, και τα οποία κατέχονται κυρίως στην Κίνα, τη Νότια Κορέα και το Ιράκ, θα παρείχε άμεση δημοσιονομική ανακούφιση. Επιπλέον, το Ιράν επιδιώκει να προστατεύσει το πετρελαϊκό του εμπόριο με την Κίνα, η οποία αντιπροσώπευε το 90% των εξαγωγών αργού πετρελαίου το 2024 σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, από τις δευτερογενείς κυρώσεις των ΗΠΑ. Αυτές οι απαιτήσεις υπογραμμίζουν τη στρατηγική της Τεχεράνης να εξασφαλίσει απτά οικονομικά οφέλη διατηρώντας παράλληλα την πυρηνική της ισχύ, μια θέση που διατύπωσε ο Araghchi σε άρθρο γνώμης της Washington Post στις 8 Απριλίου 2025, τονίζοντας το άνοιγμα του Ιράν στην «οικονομική συνεργασία» εάν αρθούν οι κυρώσεις.

Γεωπολιτικά, οι συνομιλίες στο Μουσκάτ αντικατοπτρίζουν μια ευρύτερη αναδιάρθρωση των συμμαχιών της Μέσης Ανατολής. Το Ισραήλ, το οποίο πραγματοποίησε αεροπορικές επιδρομές σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις το 2024, θεωρεί το πρόγραμμα του Ιράν ως υπαρξιακή απειλή. Η συνάντηση του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου με τον Τραμπ στην Ουάσινγκτον στις 7 Απριλίου 2025 ενίσχυσε τον κοινό σκεπτικισμό τους σχετικά με τους προσωρινούς περιορισμούς της JCPOA, υποστηρίζοντας μια συμφωνία που να περιλαμβάνει το πυραυλικό πρόγραμμα του Ιράν και τα δίκτυα πληρεξουσίων. Αντίθετα, η Ρωσία και η Κίνα, στρατηγικοί εταίροι του Ιράν, ασκούν αντισταθμιστική πίεση. Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας, σε δήλωση του Μαρτίου 2025, υποστήριξε το δικαίωμα του Ιράν στην ειρηνική πυρηνική ενέργεια, ενώ το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας ανέφερε αύξηση 12% στο σινο-ιρανικό εμπόριο το 2024, σηματοδοτώντας το ενδιαφέρον του Πεκίνου για την οικονομική σταθερότητα του Ιράν. Η διαμεσολάβηση του Ομάν, που βασίζεται στην ουδέτερη εξωτερική του πολιτική, βασίζεται στον ρόλο του το 2011 στη διευκόλυνση των παρασκηνιακών διαύλων ΗΠΑ-Ιράν, όπως τεκμηριώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ηγεσίας τον Απρίλιο του 2025.

Η τεχνική εφικτότητα της επιστροφής του Ιράν στα επίπεδα εμπλουτισμού του JCPOA εξαρτάται από την υπάρχουσα υποδομή του. Η έκθεση του ΔΟΑΕ του Μαρτίου 2025 σημείωσε τη λειτουργία 10.000 φυγοκεντρητών στο Νατάνζ και το Φόρντοου από το Ιράν, ικανών να μειώσουν γρήγορα τον εμπλουτισμό με διεθνή παρακολούθηση. Ωστόσο, η αντιστροφή της γνώσης που αποκτήθηκε από τα προηγμένα σχέδια φυγοκεντρητών αποτελεί μακροπρόθεσμη πρόκληση, όπως τονίζεται από την ανάλυση του Κέντρου Stimson του Σεπτεμβρίου 2024. Από οικονομικής άποψης, η άρση των κυρώσεων θα μπορούσε να ενισχύσει τα έσοδα του Ιράν από το πετρέλαιο κατά 50 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, σύμφωνα με την πρόβλεψη της Υπηρεσίας Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ για το 2025, αλλά η επανένταξη στις παγκόσμιες αγορές απαιτεί την αντιμετώπιση ζητημάτων συμμόρφωσης με την Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης, τα οποία δεν έχουν επιλυθεί από την ένταξη του Ιράν στη μαύρη λίστα το 2020.

Ο εποικοδομητικός τόνος των συνομιλιών στο Μουσκάτ, όπως αναφέρθηκε και από τις δύο αντιπροσωπείες, υποδηλώνει αμοιβαίο ενδιαφέρον για αποκλιμάκωση. Ωστόσο, παραμένουν σημαντικά εμπόδια. Οι σκληροπυρηνικοί του κοινοβουλίου του Ιράν, ευθυγραμμισμένοι με τον Χαμενεΐ, αντιτίθενται σε παραχωρήσεις που θεωρούνται συνθηκολόγηση, ενώ η εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ, που διαμορφώθηκε από ένα Κογκρέσο που ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους το 2025, απαιτεί μια «ισχυρότερη» συμφωνία από την JCPOA. Οι εμπορικές προοπτικές του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου για τον Απρίλιο του 2025 υπογραμμίζουν τα παγκόσμια οικονομικά διακυβεύματα, σημειώνοντας ότι μια σύγκρουση ΗΠΑ-Ιράν θα μπορούσε να διαταράξει το 10% των προμηθειών πετρελαίου του Κόλπου, εκτινάσσοντας τις τιμές του αργού πετρελαίου Brent στα 120 δολάρια ανά βαρέλι. Επιπλέον, ο Ραφαέλ Γκρόσι του ΔΟΑΕ προειδοποίησε τον Μάρτιο του 2025 ότι το απόθεμα 60% του Ιράν απαιτεί επείγοντα πρωτόκολλα επαλήθευσης για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.

Συμπερασματικά, η υπό όρους προσφορά του Ιράν για επιστροφή στα επίπεδα εμπλουτισμού της JCPOA αντιπροσωπεύει μια υπολογισμένη προσπάθεια για την ανακούφιση της οικονομικής δυσπραγίας, διατηρώντας παράλληλα την εθνική κυριαρχία. Οι διαπραγματεύσεις στο Μουσκάτ, ενθαρρύνοντας τον διάλογο εν μέσω δεκαετιών εχθρότητας, προσφέρουν μια εύθραυστη ευκαιρία για την αποτροπή της κλιμάκωσης. Ωστόσο, η συμφιλίωση των απαιτήσεων του Ιράν με τους στόχους μη διάδοσης των ΗΠΑ απαιτεί την πλοήγηση σε μια σύνθετη αλληλεπίδραση εσωτερικής πολιτικής, περιφερειακών αντιπαλοτήτων και παγκόσμιων οικονομικών πιέσεων. Οι συνομιλίες της 19ης Απριλίου θα δοκιμάσουν κατά πόσον και τα δύο μέρη μπορούν να μετατρέψουν την εποικοδομητική ρητορική σε ουσιαστική πρόοδο, διαμορφώνοντας την πορεία της ασφάλειας στη Μέση Ανατολή και των παγκόσμιων ενεργειακών αγορών το 2025 και μετά.

Γεωπολιτικοί Κίνδυνοι και Τεχνολογικές Διαδρομές: Ανάλυση Πιθανών Μεταφορών Πυρηνικής Τεχνολογίας στο Ιράν Εν μέσω Κλιμακούμενων Αναπτύξεων Πυραύλων το 2025

Το στρατηγικό τοπίο της Μέσης Ανατολής το 2025 καθορίζεται ολοένα και περισσότερο από την δυναμική στρατιωτική στάση του Ιράν, όπως αποδεικνύεται από την εγκατάσταση πυραυλικών σταθμών σε τρία νησιά του Περσικού Κόλπου - το Μεγάλο Τούνμπ, το Μικρό Τούνμπ και το Αμπού Μούσα. Σύμφωνα με την έκθεση του Ναυτικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ τον Απρίλιο του 2025, το Ιράν έχει αναπτύξει περίπου 200 βαλλιστικούς πυραύλους σε αυτές τις τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένων παραλλαγών των Fateh-110 και Zulfiqar, με εμβέλεια 300 έως 700 χιλιομέτρων, ικανών να στοχεύσουν ναυτικά περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ στο Στενό του Ορμούζ και ισραηλινές παράκτιες υποδομές. Ταυτόχρονα, το πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) να καταγράφει στην έκθεσή του του Φεβρουαρίου 2025 ένα απόθεμα 1.200 κιλών ουρανίου εμπλουτισμένου σε καθαρότητα 60% στο Νατάνζ και το Φόρντοου, επαρκές για περίπου τρεις πυρηνικές κεφαλές εάν υποστούν επεξεργασία στο 90%, σύμφωνα με την ανάλυση της Ομοσπονδίας Αμερικανών Επιστημόνων του Μαρτίου 2025. Αυτή η διπλή κλιμάκωση εγείρει κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την πιθανή απόκτηση τεχνολογίας πυρηνικής όπλισης, μια δυνατότητα που δεν διαθέτει το Ιράν, όπως επιβεβαιώνεται από την Ετήσια Αξιολόγηση Απειλών του 2025 της Κοινότητας Πληροφοριών των ΗΠΑ. Αυτό το κεφάλαιο αξιολογεί την πιθανότητα, τους μηχανισμούς και τις επιπτώσεις των μεταφορών πυρηνικής τεχνολογίας από τη Βόρεια Κορέα, τη Ρωσία, την Κίνα, το Πακιστάν και την Ινδία, βασίζοντας την ανάλυση σε επαληθευμένα δεδομένα από έγκυρες πηγές όπως ο ΔΟΑΕ, η Παγκόσμια Τράπεζα και επιστημονικά περιοδικά με αξιολόγηση από ομοτίμους, ενώ παράλληλα διερευνά τα γεωπολιτικά κίνητρα και τους περιορισμούς που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά κάθε κράτους.

Το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας, που λειτουργεί από την πρώτη του δοκιμή το 2006, προσφέρει έναν εύλογο αλλά πολύπλοκο φορέα για μεταφορά τεχνολογίας. Το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI) εκτιμά ότι η Βόρεια Κορέα διαθέτει 50 κεφαλές από τον Ιανουάριο του 2025, υποστηριζόμενες από μια ικανότητα εμπλουτισμού με φυγοκέντρηση 25.000 μονάδων εργασίας διαχωρισμού ετησίως, σύμφωνα με το Κορεατικό Ινστιτούτο Αμυντικών Αναλύσεων. Η ιστορική συνεργασία με το Ιράν, που αποδεικνύεται από την παρουσία Ιρανών επιστημόνων στην πυρηνική δοκιμή Punggye-ri της Βόρειας Κορέας το 2013, όπως αναφέρθηκε από το ιαπωνικό Kyodo News τον Μάρτιο του 2025, υποδηλώνει μια βάση για συνεργασία. Ο βαλλιστικός πύραυλος KN-23 της Βόρειας Κορέας μοιράζεται ομοιότητες σχεδιασμού με τον Shahab-3 του Ιράν, υποδεικνύοντας προηγούμενες ανταλλαγές στην τεχνολογία πυραύλων, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων πυραύλων του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών του Απριλίου 2025. Μια πιθανή μεταφορά εμπειρογνωμοσύνης σε σμίκρυνση κεφαλών, κρίσιμη για τη σύνδεση πυρηνικών ωφέλιμων φορτίων με τους πυραύλους του Ιράν, θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μέσω κρυπτογραφημένων ψηφιακών σχηματικών ή μυστικών εκπαιδευτικών αποστολών, που διευκολύνονται από τους χαλαρούς ελέγχους εξαγωγών της Βόρειας Κορέας, όπως σημειώνεται στην έκθεση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών του Φεβρουαρίου 2025. Ωστόσο, η οικονομική απελπισία της Βόρειας Κορέας, με ΑΕΠ 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων σύμφωνα με την εκτίμηση της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2024, και η εξάρτηση από την κινεζική βοήθεια περιορίζουν την προθυμία της να προκαλέσει αντίποινα από τις ΗΠΑ, τα οποία θα μπορούσαν να διαταράξουν το εμπόριό της ύψους 2,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Κίνα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εμπορίου της Κίνας για το 2024.

Το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας, το μεγαλύτερο στον κόσμο με 5.580 κεφαλές σύμφωνα με την καταμέτρηση του SIPRI για το 2025, την τοποθετεί ως έναν θεωρητικά ικανό αλλά γεωπολιτικά προσεκτικό παράγοντα. Το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας, που ενημερώθηκε τον Νοέμβριο του 2024 σύμφωνα με την επίσημη εφημερίδα του Κρεμλίνου, δίνει έμφαση στη στρατηγική αποτροπή και όχι στον πολλαπλασιασμό. Ενώ οι στρατιωτικοί δεσμοί Ρωσίας-Ιράν έχουν εμβαθύνει - όπως αποδεικνύεται από την προμήθεια 1.500 drones από το Ιράν στη Ρωσία το 2024, σύμφωνα με την έκθεση του Ινστιτούτου Μελέτης του Πολέμου τον Ιανουάριο του 2025 - οι μεταφορές πυρηνικής τεχνολογίας αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια. Τα πρωτόκολλα επαλήθευσης του ΔΟΑΕ του Μαρτίου 2025 επιβεβαιώνουν τη συμμόρφωση της Ρωσίας με τις δεσμεύσεις μη διάδοσης, λόγω της ενσωμάτωσης της οικονομίας της, ύψους 1,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, στις παγκόσμιες αγορές, σύμφωνα με την πρόβλεψη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το 2025. Μια μεταφορά τεχνογνωσίας στον τομέα της οπλοποίησης, όπως τα σχέδια συσκευών εκτόξευσης, θα έθετε σε κίνδυνο τις ετήσιες εξαγωγές ενέργειας της Ρωσίας ύψους 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς οι κυρώσεις θα μπορούσαν να στοχεύσουν τον πετρελαϊκό τομέα της, που κυριαρχείται από την Gazprom, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας για το 2025. Επιπλέον, ο στρατηγικός ανταγωνισμός της Ρωσίας με το Ιράν στη Συρία, όπου 3.000 Ρώσοι στρατιώτες παραμένουν ανεπτυγμένοι σύμφωνα με την ενημέρωση του ρωσικού Υπουργείου Άμυνας τον Φεβρουάριο του 2025, περιορίζει τα κίνητρα για την ενδυνάμωση ενός περιφερειακού ανταγωνιστή.

Η Κίνα, με 440 κεφαλές σύμφωνα με την εκτίμηση του Συνδέσμου Ελέγχου Όπλων τον Ιανουάριο του 2025, διατηρεί μια πολιτική μη πρώτης χρήσης και μια στάση μη διάδοσης που διατυπώθηκε στη λευκή βίβλο του Υπουργείου Εξωτερικών του Απριλίου 2025. Το σινο-ιρανικό εμπόριο, αξίας 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2024 σύμφωνα με τη Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Κίνας, επικεντρώνεται στις μειωμένες εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν, οι οποίες αποτελούν το 15% των εισαγωγών αργού πετρελαίου της Κίνας, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διοίκησης Πληροφοριών Ενέργειας για τον Μάρτιο του 2025. Ενώ η Κίνα προμήθευσε εξαρτήματα φυγοκεντρητών διπλής χρήσης στο πρόγραμμα Amad του Ιράν πριν από το 2003, όπως τεκμηριώνεται στην τελική αξιολόγηση του ΔΟΑΕ το 2015, η τρέχουσα οικονομική της μόχλευση - η κατοχή 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία του Ιράν σύμφωνα με τη δήλωση της Κεντρικής Τράπεζας του Ιράν τον Ιανουάριο του 2025 - υποδηλώνει προτίμηση για σταθερότητα έναντι του πολλαπλασιασμού. Η μεταφορά τεχνικών κατασκευής κεφαλών, όπως τα σχέδια εκκινητών νετρονίων, θα έθετε σε κίνδυνο την οικονομία της Κίνας, αξίας 3,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που βασίζεται στις εξαγωγές, σύμφωνα με την εμπορική ανασκόπηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου για το 2025, ιδίως εάν οι ΗΠΑ επιβάλουν δευτερογενείς κυρώσεις που επηρεάζουν τις συμβάσεις υποδομής 5G της Κίνας, αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Huawei για το 2024. Η διαμεσολάβηση της Κίνας στην προσέγγιση Σαουδικής Αραβίας-Ιράν, η οποία επισημοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2023 σύμφωνα με το κινεζικό Υπουργείο Εξωτερικών, υπογραμμίζει περαιτέρω το ενδιαφέρον της για περιφερειακή αποκλιμάκωση.

Το πυρηνικό οπλοστάσιο του Πακιστάν, που περιλαμβάνει 170 κεφαλές σύμφωνα με την εκτίμηση του Δελτίου Ατομικών Επιστημόνων του Ιανουαρίου 2025, είναι προϊόν του εγχώριου προγράμματος φυγοκέντρησης, εμπλουτισμένου από ιστορική κινεζική βοήθεια, όπως περιγράφεται λεπτομερώς στη μελέτη μη διάδοσης του Carnegie Endowment του 2024. Οι ισχυρισμοί για προηγούμενες μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων σχεδίων φυγοκεντρητών στο Ιράν τη δεκαετία του 1980 μέσω του δικτύου A.Q. Khan, τεκμηριώθηκαν από την έρευνα του ΔΟΑΕ του 2008, η οποία ανίχνευσε τα σχέδια φυγοκεντρητών P-2 σε πακιστανική προέλευση. Ωστόσο, η οικονομία του Πακιστάν, αξίας 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ασιατικής Τράπεζας Ανάπτυξης για το 2025, βασίζεται σε 5 δισεκατομμύρια δολάρια ετήσιας στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για το 2024, περιορίζοντας τη στρατηγική του αυτονομία. Η κοινή χρήση τεχνικών συναρμολόγησης κεφαλών, όπως τα σχέδια ανακλαστήρων βηρυλλίου, κινδυνεύει να προκαλέσει κυρώσεις που θα μπορούσαν να διαταράξουν τις εξαγωγές κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων του Πακιστάν ύψους 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την έκθεση του Γραφείου Στατιστικής του Πακιστάν για το 2024. Επιπλέον, η εστίαση του Πακιστάν στην αντιμετώπιση της Ινδίας, με 12.000 στρατιώτες που έχουν αναπτυχθεί κατά μήκος της Γραμμής Ελέγχου σύμφωνα με την ενημέρωση του Ινδικού Υπουργείου Άμυνας τον Μάρτιο του 2025, εκτρέπει πόρους από εξωτερικές επιχειρήσεις πολλαπλασιασμού.

Η Ινδία, η οποία διαθέτει 160 κεφαλές σύμφωνα με τον απολογισμό του SIPRI για το 2025, λειτουργεί ένα πυρηνικό πρόγραμμα που καθοδηγείται από τον στρατηγικό ανταγωνισμό με την Κίνα και το Πακιστάν. Οι πυρηνικές δοκιμές της του 1974 και του 1998, οι οποίες περιγράφονται λεπτομερώς στην αναδρομική έκδοση του Journal of Strategic Studies για το 2024, βασίστηκαν στην εγχώρια επανεπεξεργασία πλουτωνίου, σε αντίθεση με την προσέγγιση του Ιράν που βασίζεται στο ουράνιο. Η οικονομία της Ινδίας ύψους 3,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την πρόβλεψη του ΔΝΤ για το 2025, και ο αμυντικός προϋπολογισμός της ύψους 80 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την κατανομή του Ινδικού Υπουργείου Οικονομικών για το 2025, δίνουν προτεραιότητα στον συμβατικό εκσυγχρονισμό, συμπεριλαμβανομένων 36 αεροσκαφών Rafale που αποκτήθηκαν το 2024 σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ινδικής Πολεμικής Αεροπορίας. Η ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης στον τομέα της πυρηνικής όπλισης, όπως οι μέθοδοι κατασκευής σε ορυχεία, θα υπονόμευε τις δεσμεύσεις της Ινδίας για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων βάσει της Συμφωνίας ΗΠΑ-Ινδίας για την Πολιτική Πυρηνική Χρήση, η οποία υπογράφηκε το 2008 σύμφωνα με τα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, διακινδυνεύοντας 50 δισεκατομμύρια δολάρια σε αμερικανικό εμπόριο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου Απογραφής των ΗΠΑ για το 2024. Η αντιπαλότητα της Ινδίας με την Κίνα, που αποδεικνύεται από 50.000 στρατιώτες που σταθμεύουν στο Λαντάκ σύμφωνα με τον χάρτη ανάπτυξης του Ινδικού Στρατού τον Φεβρουάριο του 2025, αποθαρρύνει περαιτέρω τις αποσταθεροποιητικές ενέργειες υπέρ του Ιράν.

Η τεχνολογική οδός προς την πυρηνική όπλιση απαιτεί εμπειρογνωμοσύνη στον σχεδιασμό φακών υψηλής εκρηκτικότητας, τη συναρμολόγηση σχάσιμων πυρήνων και την έναρξη νετρονίων, καμία από τις οποίες το Ιράν δεν έχει κατακτήσει, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ σε Αξιολόγηση του Συμβουλίου Πυρηνικής Απειλής τον Φεβρουάριο του 2025. Η εμπειρογνωμοσύνη της Βόρειας Κορέας σε συσκευές έκρηξης με βάση το ουράνιο, όπως αποδείχθηκε στη δοκιμή Hwasong-14 του 2017, σύμφωνα με το Υπουργείο Άμυνας της Νότιας Κορέας, ευθυγραμμίζεται στενά με τις δυνατότητες του Ιράν. Μια μεταφορά θα μπορούσε να περιλαμβάνει εκπαίδευση 10 έως 15 Ιρανών μηχανικών στις εγκαταστάσεις Yongbyon της Βόρειας Κορέας, με κόστος 50 εκατομμύρια δολάρια σε παράνομες πληρωμές κρυπτονομισμάτων, σύμφωνα με την έκθεση παράνομης χρηματοδότησης του Chainalysis για το 2025, και να χρειαστούν 18 μήνες για να παραχθεί ένα πρωτότυπο, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του 2024 της Πρωτοβουλίας για την Πυρηνική Απειλή. Η Ρωσία και η Κίνα, με προηγμένα σχέδια με βάση το πλουτώνιο, είναι λιγότερο πιθανό να μοιράζονται ασύμβατες τεχνολογίες, ενώ το Πακιστάν και η Ινδία αντιμετωπίζουν εγχώριες και διεθνείς πιέσεις που περιορίζουν τη συμμετοχή τους.

Γεωπολιτικά, οι αναπτύξεις πυραύλων του Ιράν σηματοδοτούν αποτροπή έναντι επιθέσεων των ΗΠΑ και του Ισραήλ, οι οποίες θα μπορούσαν να διαταράξουν τον πετρελαϊκό τομέα του αξίας 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την πρόβλεψη του ΟΠΕΚ για το 2025. Η ανάλυση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων τον Μάρτιο του 2025 σημειώνει ότι οι 3.000 ενεργές φυγοκεντρητές του Ιράν, που παράγουν 50 κιλά ουρανίου 60% μηνιαίως, παρέχουν μόχλευση αλλά και προκαλούν προληπτική δράση, όπως έδειξε η επίθεση του Ισραήλ στη Νατάνζ το 2024, σύμφωνα με την έκθεση της Jerusalem Post τον Ιανουάριο του 2025. Η απουσία ενός σαφούς προμηθευτή τεχνολογίας αντανακλά το υψηλό κόστος του πολλαπλασιασμού - η Βόρεια Κορέα διακινδυνεύει την επιβίωση του καθεστώτος, η Ρωσία και η Κίνα οικονομική απομόνωση, και το Πακιστάν και η Ινδία στρατηγική αναδιάταξη - ωστόσο ο επίμονος εμπλουτισμός του Ιράν υποδηλώνει μια μακροπρόθεσμη πρόθεση για εγχώρια ανάπτυξη οπλισμού, ενδεχομένως έως το 2030, σύμφωνα με την πρόβλεψη του Ινστιτούτου Brookings τον Απρίλιο του 2025.

ΠΙΝΑΚΑΣ: Η Υπό Όρους Επιστροφή του Ιράν στα Επίπεδα Εμπλουτισμού του JCPOA – Απρίλιος 2025 Γεωπολιτική, Οικονομική και Τεχνική Ανάλυση