Η Τουρκία έχει την συνεχή προσέγγιση της «περιστρεφόμενης πόρτας» για τον χειρισμό υπόπτων του ISIS
Γράφει ο Theo - 24 Νοεμβρίου 2024
Η προσέγγιση της Τουρκίας στο χειρισμό υπόπτων για το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία (ISIS) εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχίες, καθώς τα πρόσφατα στοιχεία που μοιράστηκε ο υπουργός Εσωτερικών Ali Yerlikaya φαίνεται να αναδεικνύουν ένα μοτίβο επιείκειας στην αντιμετώπιση των μελών της τρομοκρατικής ομάδας.
Κατά τη διάρκεια κοινοβουλευτικής ενημέρωσης στις 20 Νοεμβρίου, ο Yerlikaya μοιράστηκε επικαιροποιημένα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις με στόχο το ISIS. Μεταξύ 1ης Ιανουαρίου και 1ης Νοεμβρίου, οι τουρκικές αρχές επιβολής του νόμου διεξήγαγαν 1.205 επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα τη σύλληψη 2.897 ατόμων. Από αυτούς, μόνο 655 συνελήφθησαν επίσημα, ενώ σε 566 υπόπτους επιβλήθηκαν μέτρα δικαστικού ελέγχου. Οι υπόλοιποι κρατούμενοι αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς σημαντικούς περιορισμούς.
Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν τα τρία τέταρτα των συλληφθέντων υπόπτων απέφυγαν την προδικαστική φυλάκιση - ποσοστό που συνάδει με το προηγούμενο ιστορικό της Τουρκίας να απελευθερώνει τους περισσότερους κρατούμενους που συνδέονται με το ISIS μετά από ελάχιστη επεξεργασία. Τα στοιχεία αυτά οδήγησαν τους επικριτές να κατηγορήσουν την κυβέρνηση ότι ακολουθεί πολιτική «περιστρεφόμενης πόρτας», κατά την οποία οι ύποπτοι απελευθερώνονται γρήγορα μετά από σύντομη κράτηση.
Οι τελευταίοι αριθμοί αντικατοπτρίζουν τη συνέχιση της μακροχρόνιας απροθυμίας της Τουρκίας να αναλάβει αποφασιστική δράση κατά των τζιχαντιστικών δικτύων. Στην ενημέρωση του υπουργού Εσωτερικών Yerlikaya απουσίαζε κυρίως οποιαδήποτε αναφορά στα ποσοστά καταδίκης ή στον αριθμό των μελών του ISIS που εκτίουν επί του παρόντος ποινές στις τουρκικές φυλακές. Αυτή η απουσία διαφάνειας έχει γίνει σήμα κατατεθέν της αντιτρομοκρατικής πολιτικής της Τουρκίας, με την κυβέρνηση να αποκρύπτει στοιχεία σχετικά με τις καταδίκες και τον πληθυσμό των φυλακισμένων με το πρόσχημα της εθνικής ασφάλειας.
Η τελευταία επίσημη αποκάλυψη αριθμών φυλακίσεων που σχετίζονται με το ISIS έγινε το 2020, όταν ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Abdülhamit Gül δήλωσε ότι στις 16 Δεκεμβρίου 2019, 1.195 ύποπτοι για το ISIS είτε είχαν συλληφθεί, είτε είχαν καταδικαστεί είτε εξακολουθούσαν να δικάζονται ως ύποπτοι, συμπεριλαμβανομένων 791 ξένων υπηκόων. Ωστόσο, δεν δόθηκε ποτέ η κατανομή αυτών που εκτίουν ποινές και αυτών που αναμένουν δίκη ή έφεση. Οι αναλυτές υποψιάζονται εδώ και καιρό ότι πολλοί ύποπτοι του ISIS αθωώνονται ή ανατρέπονται οι καταδίκες τους, συμβάλλοντας σε έναν ελάχιστο αριθμό ενεργών φυλακίσεων.
Ελλείψει σαφών στοιχείων, οι νομοθέτες της αντιπολίτευσης έχουν επανειλημμένα αμφισβητήσει την κυβέρνηση σχετικά με την κατάσταση των καταδικαστικών αποφάσεων και συλλήψεων που σχετίζονται με το ISIS. Παρά τις νομικές υποχρεώσεις να απαντά σε αυτές τις έρευνες εντός δύο εβδομάδων, η κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει παραμείνει υπεκφεύγουσα, βαθαίνοντας περαιτέρω τον σκεπτικισμό σχετικά με τη δέσμευσή της για την καταπολέμηση του ISIS.
Τα πρακτικά της παρουσίασης του υπουργού Εσωτερικών Ali Yerlikaya στο κοινοβούλιο. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο υπουργός έδωσε λανθασμένο αριθμό όταν ανέφερε τον αριθμό των συλληφθέντων μελών του ISIS, αναφέροντας 605 αντί των πραγματικών 655 .
Ειδικότερα, το Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο συνήθιζε να δημοσιεύει μηνιαία στατιστικά στοιχεία σχετικά με τους κρατούμενους για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, έπαψε να κοινοποιεί τις πληροφορίες αυτές από την 1η Ιανουαρίου 2019, χωρίς εξήγηση. Ομοίως, δεν υπήρξε καμία ενημέρωση σχετικά με τον αριθμό των αλλοδαπών κρατουμένων ή συλληφθέντων στις τουρκικές φυλακές από τότε, γεγονός που συσκοτίζει περαιτέρω τη διαφάνεια στον χειρισμό των υποθέσεων που σχετίζονται με την τρομοκρατία από τη χώρα.
Η επιείκεια της Τουρκίας απέναντι στους μαχητές του ISIS έχει επίσης προκαλέσει διεθνή συναγερμό. Ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Süleyman Soylu αποκάλυψε τον Φεβρουάριο του 2023 ότι η Τουρκία είχε επαναπατρίσει 1.126 μέλη του ISIS ευρωπαϊκής καταγωγής στις χώρες καταγωγής τους κατά τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Αρκετά μέλη του ISIS που συμμετείχαν σε τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη βρέθηκαν να έχουν είτε ζήσει στην Τουρκία είτε να έχουν περάσει από το έδαφός της, αναδεικνύοντας τον ρόλο της Τουρκίας ως κρίσιμου κόμβου στη μετακίνηση τζιχαντιστών μαχητών.
Ένα άρθρο του Nordic Monitor αποκάλυψε ότι η επαρχία Ισλαμικό Κράτος-Χορασάν (ISIS-K) χρησιμοποίησε την Τουρκία ως κόμβο διέλευσης για μαχητές, υλικοτεχνική υποδομή και αναγνώριση πριν από την απόπειρα επίθεσης στην εκκλησία της Αγίας Μαρίας (Meryem Ana Doğuş Kilisesi) στην περιοχή Sarıyer της Κωνσταντινούπολης στις 28 Ιανουαρίου 2024. Η περιγραφή αυτή επιβεβαιώνεται από εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών, του FBI και τουρκικά δικαστικά έγγραφα. Σύμφωνα με εμπιστευτικές πληροφορίες, οι γαλλικές μυστικές υπηρεσίες προειδοποίησαν τις τουρκικές αρχές δύο μήνες πριν από την επίθεση του ISIS- ωστόσο, οι Τούρκοι αξιωματούχοι απέρριψαν την προειδοποίηση ως παραπληροφόρηση, ισχυριζόμενοι ότι αποτελούσε μέρος μιας εκστρατείας υπονόμευσής τους. Οι πληροφορίες διαβιβάστηκαν στη Διεύθυνση Γενικής Ασφάλειας της Τουρκίας (Emniyet) μέσω ενός Γάλλου αξιωματικού που υπηρετούσε στην πρεσβεία του στην Άγκυρα, σε μια εποχή που αρκετές δυτικές πρεσβείες και προξενεία στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα είχαν κλείσει προσωρινά λόγω απειλών ασφαλείας.
Η Τουρκία επιτρέπει συστηματικά στους ξένους τρομοκράτες μαχητές (FTF) να ταξιδεύουν ελεύθερα σε χώρες όπου έχουν την υπηκοότητα ή τη διαμονή τους, αντί να τους διώκει για υποτιθέμενα εγκλήματα. Μια πολιτική που ξεκίνησε το 2018 υπό τον πρόεδρο Ερντογάν έδωσε εντολή στην Αρχή Διαχείρισης Μετανάστευσης (Göç İdaresi Başkanlığı), τμήμα του υπουργείου Εσωτερικών, να απομακρύνει τους FTF από την Τουρκία είτε με τη βία είτε εθελοντικά.
Η πολιτική αυτή, η οποία παραμένει σε ισχύ, διευκόλυνε τη διέλευση χιλιάδων FTF, ιδίως προς τη Συρία και το Ιράκ, όπου πολλοί εντάχθηκαν σε τρομοκρατικές ομάδες όπως η Αλ Κάιντα, το ISIS και οι θυγατρικές τους. Ενώ η τουρκική κυβέρνηση δεν έχει αποκαλύψει επισήμως τις λεπτομέρειες αυτής της πολιτικής, σημαντικά στοιχεία δείχνουν την ενεργή εφαρμογή της υπό την κυβέρνηση Ερντογάν.
Η διαδικασία ξεκινά όταν οι τουρκικές αρχές κατατάσσουν ένα άτομο ως FTF με βάση εκθέσεις πληροφοριών. Εάν το άτομο δεν έχει διαπράξει εγκλήματα στην Τουρκία και δεν αντιμετωπίζει εκκρεμείς νομικές ή οικονομικές κυρώσεις, μεταφέρεται σε κέντρα επαναπατρισμού ή απομάκρυνσης (Geri Gönderme Merkezleri, GGM) που διαχειρίζεται το προσωπικό της υπηρεσίας μετανάστευσης. Από εκεί, τα άτομα αυτά αποστέλλονται εκτός Τουρκίας, επιτρέποντας τη συνέχιση της συμμετοχής τους σε τζιχαντιστικές δραστηριότητες στο εξωτερικό.
Αναμένουμε τα σχόλιά σας στο Twitter!