Πάντα γράφω τα δικά μου σχόλια στην εισαγωγή των άρθρων και το κάνω, γιατί δεν δίνουν όλη την εικόνα, αλλά ένα μικρό μέρος της. Ποιος τελικά κάνει κουμάντο στον κόσμο; Ο Πρόεδρος Τράμπ ή ο Τραμπ σκέτο;

Ρωσία και Καζακστάν συμφώνησαν να ενισχύσουν τις σχέσεις τους

Ρωσία και Καζακστάν συμφώνησαν να ενισχύσουν τις σχέσεις τους! Τελικά που ήταν ο Πρόεδρος του Καζακστάν; Σε διήμερη επίσκεψη στην Ρωσία με τον Πούτιν; Με τον Τράμπ ήταν πριν από τρεις ημέρες και αμέσως έτρεξε στην Μόσχα να μιλήσει με τον Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Καζάκος πρόεδρος Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ είχαν μια διήμερη συνάντηση στη Μόσχα, όπου αναμενόταν να συζητήσουν έργα φυσικού αερίου και τις επιπτώσεις των κυρώσεων των ΗΠΑ στις ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες.

«Συμφωνήσαμε να ενισχύσουμε την εταιρική μας σχέση στους τομείς της παραγωγής, μεταφοράς και προμήθειας πετρελαίου, προϊόντων πετρελαίου, άνθρακα και ηλεκτρικής ενέργειας. Συζητήσαμε λεπτομερώς τις προοπτικές συνεργασίας στον τομέα του φυσικού αερίου, ιδίως στον τομέα της προμήθειας φυσικού αερίου στις περιοχές του Καζακστάν που συνορεύουν με τη Ρωσία, καθώς και στη διαμετακόμιση προς τρίτες χώρες» δήλωσε ο Τοκάγιεφ σε τηλεοπτικές του δηλώσεις μετά τις συνομιλίες που είχε με τον Πούτιν.

To Καζακστάν εξαρτάται από τη Ρωσία

Το περίκλειστο Καζακστάν, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία ως οδό για τις δικές του εξαγωγές υδρογονανθράκων, με περισσότερο από το 80% του πετρελαίου του να εξάγεται μέσω αγωγού που διαχειρίζεται η Κοινοπραξία Αγωγού της Κασπίας (Caspian Pipeline Consortium- CPC), ο οποίος καταλήγει σε έναν από τους τερματικούς σταθμούς πετρελαίου της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα.

H CPC αντλεί πετρέλαιο από το Καζακστάν που παράγεται από διεθνείς εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών Chevron και Exxon Mobil, οι οποίες είναι επίσης μεταξύ των μετόχων της κοινοπραξίας. Το πρακτορείο ειδήσεων Interfax μετέδωσε επικαλούμενο τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, ότι οι πρόεδροι συζήτησαν για την αδιάλειπτη λειτουργία της CPC, χωρίς να επεκταθεί περαιτέρω.

Η διαχειρίστρια εταιρεία του αγωγού της CPC δήλωσε τον Φεβρουάριο ότι μη επανδρωμένα αεροσκάφη έπληξαν το αντλιοστάσιο Κροπότκινσκαγια στη νότια ρωσική περιοχή Κρασντονάρ, επηρεάζοντας τη λειτουργία του αγωγού. Η Ρωσία επιδιώκει επίσης να ενισχύσει τις εξαγωγές πετρελαίου μέσω του Καζακστάν προς την Κίνα. Το 2024, η διαμετακόμιση ανήλθε σε 10,2 εκατομμύρια τόνους ή περίπου 204.000 βαρέλια ημερησίως.

Περίεργα πράγματα συμβαίνουν στην εξωτερική πολιτική της Ρωσίας, γιατί πριν λίγες ημέρες είχαμε τα εξής δημοσιεύματα:

Η Ρωσία, εγκλωβισμένη στον πόλεμο της Ουκρανίας, μεταφέρει τη σύγκρουση στην «πίσω αυλή» της, εξαπολύοντας εκστρατεία παραπληροφόρησης και αποσταθεροποίησης σε Κεντρική Ασία και Νότιο Καύκασο. Από το Καζακστάν και την Αρμενία έως τη Μολδαβία, το Κρεμλίνο επιχειρεί να ανακτήσει επιρροή χωρίς στρατιωτικές επιθέσεις, ενώ οι ΗΠΑ σπεύδουν να ενισχύσουν την παρουσία τους για να αποτρέψουν νέα ρωσικά προγεφυρώματα.

Ρωσικό σχέδιο αποσταθεροποίησης σε Καζακστάν και Αρμενία

Μια απόρρητη έκθεση του 2024 που παραδόθηκε σε ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους από τον πρωθυπουργό Μιχαήλ Μισούστιν προειδοποιεί ότι η Ρωσία χάνει επιρροή στην Κεντρική Ασία και τον Νότιο Καύκασο, περιοχές που αποκτούν γεωπολιτική και οικονομική σημασία για τις ΗΠΑ.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, που εξαρτώνται κατά 70% από την Κίνα για εισαγωγές σπάνιων γαιών, απαραίτητων για smartphones, ηλεκτρικά οχήματα και προηγμένα όπλα, αναζητούν νέες πηγές προμήθειας, καθώς το Πεκίνο περιορίζει τις εξαγωγές εν μέσω εμπορικών εντάσεων. Η Κεντρική Ασία διαθέτει τεράστια αποθέματα, με το Καζακστάν να κατέχει πιθανώς τα τρίτα μεγαλύτερα παγκοσμίως, ενώ η περιοχή μαζί με τον Νότιο Καύκασο αποτελούν τον πυρήνα του “Μεσαίου Διαδρόμου”, της εμπορικής οδού που συνδέει την Ασία με την Ευρώπη παρακάμπτοντας Ρωσία και Ιράν.

Μέσα σε αυτούς τους γεωπολιτικούς μετασχηματισμούς, η Μόσχα έχει εντείνει τις προσπάθειες αποσταθεροποίησης. Στο Καζακστάν, Ρώσοι πράκτορες έχουν προσπαθήσει να υποκινήσουν αναταραχή στο βόρειο τμήμα της χώρας, όπου κατοικούν κυρίως Ρώσοι, ενώ στην Αρμενία οι αρχές συνέλαβαν φιλορώσο επιχειρηματία για συνωμοσία πραξικοπήματος. Παράλληλα, η Αρμενική Εκκλησία, την οποία αντικαθεστωτικοί ιερείς κατηγορούν για δεσμούς με ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, στρέφεται πλέον εναντίον της κυβέρνησης.

Το σχέδιο αυτό αντιγράφει το ουκρανικό μοντέλο του Κρεμλίνου: ενίσχυση ρωσόφωνων μειονοτήτων, χρηματοδότηση φιλορώσων ολιγαρχών όπως ο Βίκτορ Μεντβεντσούκ, και στρατολόγηση ενός παρακλαδιού της τοπικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, μια τακτική που ο Ουκρανός δημοσιογράφος Ολεξίι Πλατόνοφ έχει αποκαλέσει «οι πράκτορες του Κρεμλίνου με ράσα».

Αδύναμος κρίκος το Καζακστάν

Το Καζακστάν θεωρείται πλέον ο πιο ευάλωτος κρίκος της Κεντρικής Ασίας απέναντι στη ρωσική επιρροή. Η χώρα μοιράζεται τη μεγαλύτερη χερσαία μεθόριο με τη Ρωσία και φιλοξενεί τη μεγαλύτερη ρωσική διασπορά μετά την Ουκρανία. Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν αμφισβητήσει την εδαφική του ακεραιότητα, ενώ ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι το Καζακστάν «ποτέ δεν είχε κρατική υπόσταση», ρητορική που θυμίζει την προσάρτηση της Κριμαίας και την εισβολή στο Ντονμπάς.

Διαρροή εγγράφων που δημοσίευσε το Radio Free Europe/Radio Liberty αποκαλύπτει ρωσικά σχέδια προπαγάνδας, διείσδυσης στις ελίτ και χειραγώγησης της κοινής γνώμης στο Καζακστάν μέσω think tanks και φιλορωσικών μέσων. Το Καζακστάν γνωρίζει ότι ο στρατός του είναι πιο αδύναμος από αυτόν της Ουκρανίας και ότι τα σύνορά του, μήκους 4.700 μιλίων, είναι σε μεγάλο βαθμό ανυπεράσπιστα. Ο Πούτιν πιθανότατα δεν θα επιτεθεί όσο βρίσκεται σε τέλμα στην Ουκρανία, αλλά μπορεί να προετοιμάσει το έδαφος. Το Καζακστάν γνωρίζει ότι δεν μπορεί να αντέξει στρατιωτική σύγκρουση, γι’ αυτό επιδιώκει να αυξήσει το πολιτικό και οικονομικό κόστος της ρωσικής επιθετικότητας μέσω στενότερων δεσμών με την Κίνα, την Τουρκία, την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ.

Αν οι αμερικανικές εταιρείες και θέσεις εργασίας διακυβεύονταν ορατά, το κόστος της ρωσικής ανάμειξης θα ήταν πολύ πιο υψηλό και ριψοκίνδυνο. Η Ουάσινγκτον μπορεί να εδραιώσει τα δυτικά συμφέροντα στο Καζακστάν με αποκλειστικές συμφωνίες για σπάνιες γαίες και ενέργεια, ειδικά στα βόρεια της χώρας. Παράλληλα, οι ΗΠΑ προωθούν επενδύσεις και τεχνολογική συνεργασία με την Αρμενία, με στόχο να ενισχύσουν τη σταθερότητα πριν τις εκλογές του 2026, ενώ επιδιώκουν πιο στενούς δεσμούς με το Αζερμπαϊτζάν μέσω άρσης του Section 907 του Freedom Support Act που περιορίζει τη βοήθεια προς το Μπακού.

Η ειρηνευτική συμφωνία του 2025 μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, που υπεγράφη στον Λευκό Οίκο υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, έχει περαιτέρω αποδυναμώσει τη ρωσική επιρροή στον Καύκασο. Για τη Μόσχα, η παρεμπόδιση αυτής της διαδικασίας είναι κρίσιμη για να ανακτήσει έλεγχο στον “μεσαίου Διαδρόμου”, ιδιαίτερα καθώς η Γεωργία δείχνει σημάδια επαναπροσέγγισης με τη Ρωσία.

Η Ρωσία δηλώνει "έτοιμη για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία στην Κωνσταντινούπολη"

Μετά την συνάντηση του Προεδρού Πούτιν με τον Πρόεδρο του Καζακστάν, έγιναν αυτές οι δηλώσεις. Όλα αυτά μετά την συνάντηση στην Αθήνα με τους 4 υπουργούς των ΗΠΑ, την εκδήλωση στο Ζάππειο και το εξής περίεργο πως δεν έφυγαν οι 4 υπουργοί των ΗΠΑ αμέσως από την Αθήνα είχαν δεκάδες συναντήσεις με επιχειρηματίες, με πολιτικούς -Σαμαράς και με τον πρόεδρο του ΑΝΤΕΝΑ.

Συνάντηση Κίμπερλι Γκίλφοϊλ με Αντώνη Σαμαρά σε δεξίωση στα Βόρεια Προάστια

Μάλιστα, στη συνάντηση ήταν και οι τέσσερις Αμερικανοί υπουργοί και υφυπουργοί, οι οποίοι βρίσκονταν στην Αθήνα, ενόψει των ενεργειακών συμφωνιών. Έτοιμο το κόμμα, έτοιμο και το κανάλι στήριξης.

Πολύωρη συνάντηση Φιντάν – Ρούμπιο στον Λευκό Οίκο

Την ίδια ώρα στις ΗΠΑ είχαν τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν.

Κατά τη διάρκεια της παρουσίας του Φιντάν εκεί -η οποία διήρκεσε περίπου δυόμισι ώρες- και του τράβαγαν τα αυτιά ναι σαν τον τζάμπο το Ελεφαντάκι βγήκε μετά με κάτι αυτάρες να! Αν δεν ακούσει ο Ερντογάν να μαζεύει τα μπογαλάκια του και να φύγει.

Την ίδια ώρα στο εσωτερικό του Λευκού Οίκου βρισκόταν και ο Σύρος πρόεδρος Άχμεντ αλ-Σάρα, ο οποίος είχε ήδη προηγουμένως συνομιλήσει με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Έφαγε σφαλίαρες μπόλικες και του έριξαν άρωμα για να μην μυρίζει που χέστηκε από τον φόνο του-συγνώμη από τον φόβο του. (Φοβάται πως θα τον φάει η Ρωσία, αν κάνει νούμερα και προσπαθήσει να διώξει της βάσης τους από την Συρία)

Ελλάδα και Κύπρος “ανασταίνουν” το καλώδιο και ψάχνουν επενδυτές

Σήμα για να “ξεκολλήσει” το έργο του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου έδωσαν μετά τη συνάντηση τους, στο πλαίσιο της 3ης διακυβερνητικής συνόδου των δύο χωρών, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, και ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Χριστοδουλίδης. Τώρα το θυμήθηκαν; Τόσα χρόνια τι έκαναν; Ποιος τους τράβηξε τα αυτιά-Τραμπ και τα ξεκόλλησε για να ξεκολλήσει και τι καλώδιο;

Η στάση του Κρεμλίνου και οι επαφές με τη Βρετανία που δεν προχώρησαν

Από το Κρεμλίνο ξεκαθαρίστηκε σήμερα (12/11/2025) ότι υπήρξε επαφή ανάμεσα στον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας της Βρετανίας Τζόναθαν Πάουελ και τον σύμβουλο του Κρεμλίνου για θέματα εξωτερικής πολιτικής Γιούρι Ουσακόφ, όμως ο διάλογος δεν πήγε καλά. Οι Financial Times έγραψαν πως ο Πάουελ προσπάθησε να ανοίξει έναν εφεδρικό δίαυλο προς το Κρεμλίνο, επειδή η Βρετανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της φοβούνται πως η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να παραγκωνίσει τα συμφέροντά τους σχετικά με την Ουκρανία.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Ρώσικο σαιτ TOPWAR

Στις 6 Νοεμβρίου, πραγματοποιήθηκε στην Ουάσινγκτον η δεύτερη σύνοδος κορυφής ΗΠΑ-Κεντρικής Ασίας, σε μορφή C5+1, η οποία έχει γίνει παραδοσιακή μεταξύ των γειτόνων της Ρωσίας. Η μορφή C5+ προβλέπει και τις πέντε χώρες της Κεντρικής Ασίας να ενεργούν από κοινού στις διαπραγματεύσεις για την εξωτερική πολιτική. Η ιδέα για την G5 αρχικά συνέλαβε το Τουρκμενιστάν, πέρασε από μια περίοδο ιστορίας και τελικά αποδείχθηκε αρκετά εφικτή, καθώς αποδείχθηκε ευκολότερη και πιο καρποφόρα η προσέλκυση επενδύσεων από διάφορα «κέντρα ισχύος». Ενώ η C5+ αφορά την εξωτερική πολιτική, η μορφή επιτρέπει επίσης ενδοπεριφερειακές συζητήσεις, οι οποίες, ωστόσο, έχουν συμβουλευτικό χαρακτήρα. Αυτό ταιριάζει απόλυτα στο Τουρκμενιστάν, ειδικότερα, καθώς καθιστά το αδέσμευτο και γενικά ουδέτερο (με την ευρύτερη έννοια) καθεστώς του ένα από τα θεμέλια της στρατηγικής του. Οι ομιλίες των προέδρων του Ουζμπεκιστάν και του Καζακστάν στη σύνοδο κορυφής, με τους επαίνους και τις προπόσεις τους προς τον Ντόναλντ Τραμπ που προσέφεραν ένα πραγματικό masterclass, έκαναν φυσικά τον γύρο όλων των εγχώριων πλατφορμών μέσων ενημέρωσης και των διαδικτυακών δικτύων. Θα μπορούσαμε να σταματήσουμε και εδώ, σε τόσο ζουμερές δηλώσεις εκπροσώπων χωρών που θεωρούνται είτε σύμμαχοι είτε στενοί εταίροι, αλλά όλα αυτά έχουν ξαναγίνει και επανειλημμένα.

Αυτές οι δηλώσεις πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο των γεγονότων και όχι μόνο μιας χρονιάς. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η σύνοδος κορυφής ολοκληρώνει ανεπίσημα ένα είδος «εποχής της EAEU», με τις ιδέες της (τόσο ορθές όσο και ορθολογικές, και συχνά απατηλές) και τις εξελίξεις της. Είναι σαφές ότι τυπικά όλα θα παραμείνουν σχεδόν τα ίδια, αλλά ανεπίσημα, οι σχέσεις έχουν ξεπεράσει ένα ορισμένο όριο πέρα ​​από το οποίο ο μετασχηματισμός είναι αναπόφευκτος. Θα ήταν τουλάχιστον ενδιαφέρον να κάνουμε εικασίες για την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει.

Σχετικά με τις προπόσεις και τις πηγές χρηματοδότησής τους

Αναμφίβολα, οι έπαινοι για τον Αμερικανό ηγέτη έφτασαν σε πολύ υψηλό επίπεδο, αλλά οι ομιλίες στο σύνολό τους, με σύνεση μιλώντας, ήταν αρκετά εύστοχες όσον αφορά την επισήμανση των ευαίσθητων σημείων του ναρκισσιστή Ντόναλντ Τραμπ. Η ιδέα ότι δεν είναι τίποτα λιγότερο από ένας «πολιτικός που στάλθηκε από πάνω» προοριζόταν για το αμερικανικό κοινό, καθώς δεν είναι μυστικό ότι μετά τη θαυματουργή επιβίωση του Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια μιας απόπειρας δολοφονίας, το θέμα της εκλογιμότητάς του παραμένει ένα καυτό θέμα για τους υποστηρικτές του. Είναι αλήθεια ότι ο αριθμός τους έχει μειωθεί, αλλά συνολικά, παραμένουν αρκετά σημαντικοί. Άλλωστε, επιλέχθηκε από πάνω για να «αποκαταστήσει την κοινή λογική και τις παραδοσιακές αξίες... πίσω στην πολιτική των ΗΠΑ, εσωτερική και εξωτερική ». Όλα είναι γενικά λογικά, αν και με υψηλό ύφος.

Ο Σαβκάτ Μιρζιγιόγιεφ επαίνεσε τον Ντόναλντ Τραμπ ως έναν μεγάλο ειρηνοποιό που σταμάτησε οκτώ πολέμους. Αλλά στην πραγματικότητα, ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πρόσφατα έδωσε συνέντευξη σε αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, είχε ακόμη και ένα πιστοποιητικό από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ που δήλωνε ότι, ναι, σταμάτησε και τους οκτώ πολέμους. Αφού έχει το πιστοποιητικό, δεν έχει νόημα να διαφωνούμε αν είναι οκτώ ή δύο - σίγουρα είναι οκτώ.

Το γεγονός ότι η Μόσχα δεν απολαμβάνει ανοιχτά τέτοιες «ανατολίτικες απολαύσεις» στις γειτονικές της συνόδους κορυφής καθορίζεται ακριβώς από τη μορφή που εμείς οι ίδιοι έχουμε καθιερώσει στις σχέσεις μας στον μετασοβιετικό χώρο, και η οποία καθιερώθηκε πριν από αρκετό καιρό. Το πρώτο τους αξίωμα είναι «δεν παρεμβαίνουμε στις εσωτερικές υποθέσεις» και το δεύτερο είναι «ισότητα, συμπερίληψη και διαφάνεια». Οι ΗΠΑ δεν έχουν ποτέ τηρήσει, δεν είχαν ποτέ την πρόθεση να τηρήσουν, ούτε σκοπεύουν να τηρήσουν ούτε το πρώτο ούτε το δεύτερο αξίωμα, είτε υπό τον Ντόναλντ Τραμπ είτε υπό τους προκατόχους του, ανεξάρτητα από τις δηλώσεις που έγιναν.

Στον ανταγωνισμό για την περιοχή (και θυμόμαστε περιοδικά ότι πρέπει να ανταγωνιζόμαστε γι' αυτήν) με την ΕΕ, τις ΗΠΑ και τις αραβικές χώρες, αυτή η μορφή θεωρήθηκε στη Μόσχα ως σαφές πλεονέκτημα. Θεωρητικά, αυτό πιθανότατα ισχύει, αλλά στην πράξη, αφήνει τουλάχιστον μια ξινή γεύση στο στόμα. Το Ουζμπεκιστάν, του οποίου ένα σημαντικό μέρος του εισοδήματος βασίζεται στη μετανάστευση εργατικού δυναμικού (και άλλων) προς τη Ρωσία, υπόσχεται επενδύσεις 100-135 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Καζακστάν, του οποίου η μερίδα του λέοντος των πρώτων υλών (και άλλων) μεταφέρεται μέσω της Ρωσίας, δεν δίνει προτεραιότητα στη Μόσχα στην ανάπτυξη σημαντικών στοιχείων και περιοδικά εργάζεται με υπερβολική συνέπεια στο θέμα των κυρώσεων. Το Κιργιστάν (Κιργιστάν) στρέφεται ανοιχτά, αν όχι στις Ηνωμένες Πολιτείες, τότε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το Τατζικιστάν έχει κάποια κριτική για τη Μόσχα. Μόνο το Τουρκμενιστάν, ουδέτερο σε όλα τα πράγματα, ξεχωρίζει εδώ. Το Ασγκαμπάτ, επίσης, αντιμετωπίζει το πιεστικό και πιεστικό ζήτημα της περαιτέρω ανάπτυξης του συμπλέγματος πετρελαίου και φυσικού αερίου του.

Οι ΗΠΑ δεν κατασκευάζουν σχολεία ή θέατρα στην Κεντρική Ασία, δεν προσφέρουν εκπτώσεις ή προτιμήσεις σε όπλα, ούτε παρέχουν κοινωνικά επιδόματα ή παραχωρήσεις στην υπηκοότητα σε μετανάστες εργαζόμενους (και άλλα). Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ δεν έχουν επενδύσει σχεδόν τίποτα στην περιοχή εδώ και χρόνια. Επομένως, τέτοιες επιδεικτικές χειρονομίες φαίνονται, για να το θέσω ήπια, «διφορούμενες» στη Ρωσία. Είναι κατανοητό ότι ρωτάμε αυτόματα, γιατί δεν πηγαίνουν τέτοιες επενδύσεις στη Ρωσία; Αλλά ποιο είναι το πραγματικό ποσοστό απόδοσης υπό την τρέχουσα εγχώρια οικονομική πολιτική; Και τότε πρέπει να εξετάσουμε ξανά το πρώτο αξίωμα που αναφέρθηκε παραπάνω.

Αν η Ρωσία είναι τόσο ενθουσιώδης για την υποτιθέμενη ομαλοποίηση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, και μέχρι πρόσφατα, το «πνεύμα του Άνκορατζ» ήταν πρακτικά διάχυτο στα σαλόνια της Μόσχας, τότε αν όλα είναι τόσο ίσα και συμπεριληπτικά εδώ, τότε τι θα γινόταν αν η Κεντρική Ασία αναπτύξει το δικό της πνεύμα, για παράδειγμα, το «πνεύμα της Ουάσινγκτον»;

Ωστόσο, η Ρωσία δεν είναι η μόνη χώρα που θα έπρεπε να ανησυχεί για αυτές τις διαδηλώσεις - κατατάσσουμε την τρίτη στην περιοχή όσον αφορά τις συσσωρευμένες επενδύσεις. Η Κίνα είναι δεύτερη και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρώτη. Στην πραγματικότητα, οι νέοι επενδυτές για τον Ντόναλντ Τραμπ δεν συγκεντρώνουν μόνο κεφάλαια από τη μετανάστευση εργατικού δυναμικού, τις μεταφορές και την κοινή αγορά με τη Μόσχα. Συγκεντρώνουν επίσης κεφάλαια από την Κίνα και την Ευρώπη. Επιπλέον, μια σημαντική χρηματοοικονομική ροή έχει επίσης προκύψει από τις αραβικές μοναρχίες. Ο συγγραφέας έχει εξετάσει προηγουμένως αυτές τις επενδυτικές ροές και εισροές λεπτομερώς στο VO. Σε αυτήν την περίπτωση, αξίζει να τονιστεί ότι τα ανοίγματα προς τις ΗΠΑ καθοδηγούνται όχι μόνο από τη ρωσική, αλλά και από την κινεζική, την ευρωπαϊκή και την αραβική επενδυτική δραστηριότητα.

Σχετικά με το πλαίσιο

Ο υψηλοτάτη τόνος του Ουζμπεκιστάν και του Καζακστάν κατά κάποιον τρόπο έχασε τα λόγια άλλων περιφερειακών ηγετών στα μέσα ενημέρωσης. Ενώ μίλησαν πολύ πιο μετριοπαθώς, ορισμένες αποχρώσεις θα ήταν ενδιαφέρουσες. Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής του Κιργιστάν πράγματι θρήνησε πολύ μετριοπαθώς ότι η δημοκρατία δεν είναι τόσο «πλούσια» σε φυσικούς πόρους όσο οι γείτονές της, αλλά οι σχέσεις με τις ΗΠΑ στον τομέα της πληροφορικής αναπτύσσονται αλματωδώς, και όσον αφορά τα κρυπτονομίσματα, οι ιδέες του Ντόναλντ Τραμπ αποτελούν μια σημαντική ανακάλυψη σε ένα μέλλον που το Μπισκέκ θα προσπαθήσει να φέρει με όλες του τις δυνάμεις. Είναι όντως τόσο στερημένο το Κιργιστάν από φυσικούς πόρους; Στην πραγματικότητα, όχι, δεν είναι. Υπάρχει χρυσός, άνθρακας, χαλκός, βολφράμιο και μεταλλεύματα με εξορύξιμες και πλέον δημοφιλείς «σπάνιες γαίες»: νεοδύμιο, ύττριο, τέρβιο και ούτω καθεξής. Αλλά ο Ντόναλντ Τραμπ θα ήταν καλύτερα να μιλήσει για ανακαλύψεις και προοπτικές στην πληροφορική και τα κρυπτονομίσματα - διαφορετικά, τι θα έλεγε στους Βρετανούς επενδυτές, τους οποίους επισκέπτονται εκπρόσωποι από το Μπισκέκ εδώ και χρόνια, μεταξύ άλλων σε σχέση με μια από τις πιο διαβόητες οικονομικές οικογενειακές εταιρείες;

Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, η οποία καταδεικνύει ξεκάθαρα πόσο δύσκολο είναι για την περιοχή να πλοηγηθεί στις μοναδικές διακυμάνσεις μεταξύ Δύσης, Ανατολής, Νότου, Βορρά, και τώρα ακόμη και ενός ξεχωριστού τμήματος της Δύσης, που εκπροσωπείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ. Ταυτόχρονα, η λογική των επενδύσεων του Ουζμπεκιστάν στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και τα μεγαλοπρεπή σχέδια προμηθειών του, θυμίζουν από πολλές απόψεις εκείνη των Αράβων εταίρων του. Οι αραβικές μοναρχίες έχουν γενικά συνηθίσει την προσέγγιση του Ντόναλντ Τραμπ.

Έτσι, κατά την πρώτη του θητεία, υποτίθεται ότι συνάφθηκαν μεγάλες «συμφωνίες» αξίας 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά πού βρίσκονται; Λοιπόν, στην πραγματικότητα, πού βρίσκονται οι νέες συμφωνίες αξίας τρισεκατομμυρίων; Αλλά δίνεται αμέσως στους Ευρωπαίους χρηματοδότες η ευκαιρία να σκεφτούν σοβαρά από πού, από ποια περιουσιακά στοιχεία, τα αραβικά κεφάλαια θα αντλήσουν τουλάχιστον μερικά από αυτά τα κεφάλαια για να υποστηρίξουν τις ορέξεις του Ντόναλντ Τραμπ. Ίσως από ευρωπαϊκά περιουσιακά στοιχεία;

Οι χώρες της Κεντρικής Ασίας δεν διαθέτουν τους αραβικούς πόρους για να ασκήσουν τέτοια άμεση πίεση στις Βρυξέλλες, αλλά αυτές οι διαδηλώσεις είναι αρκετά ικανές να προσπαθήσουν να τις «διεγείρουν». Άλλωστε, δεν είναι οι Βρυξέλλες που υπόσχονται στην περιοχή έργα από το κονδύλιο «Global Gate», με ονομαστικό προϋπολογισμό 300 δισεκατομμυρίων ευρώ;

Το θέμα της διατήρησης της ειρήνης θυμίζει πολύ την πρόσφατη ιστορία μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας, όταν ο λεγόμενος «Διάδρομος της Ζανγκέζουρ», ουσιαστικά ήδη συμφωνημένος μεταξύ Ερεβάν και Μπακού, «επαληθεύτηκε» στον Λευκό Οίκο και μάλιστα ονομάστηκε «Διάδρομος Τραμπ». Όλη αυτή η πίεση ασκείται σε ορισμένους μοχλούς που είναι σημαντικοί και κρίσιμοι για τον Ντόναλντ Τραμπ όσον αφορά τις δικές του αξιολογήσεις για την εξωτερική του πολιτική και το όραμά του για το πώς την αντιλαμβάνονται οι ψηφοφόροι του.

Το να ταλαντεύεσαι σε αυτή την τραμπάλα δεν είναι πραγματικά εύκολο. Εδώ μπορούμε να θυμηθούμε ένα άλλο παράδειγμα: πώς η Κεντρική Ασία έβαλε με μεγάλη χαρά βάρος στη ζυγαριά των Βρυξελλών υποστηρίζοντας το ανοιχτά αντιτουρκικό ψήφισμα για τη Βόρεια Κύπρο.

Το Τουρκμενιστάν και το Τατζικιστάν ενδιαφέρονται για κάτι περισσότερο από απλές αμερικανικές επενδύσεις ή, γενικότερα, ειδική προστασία. Είναι σημαντικό τόσο για την Ντουσάνμπε όσο και για το Ασγκαμπάτ να κατανοήσουν τα σχέδια της Ουάσιγκτον για το Αφγανιστάν υπό τον Ντόναλντ Τραμπ. Για το Τουρκμενιστάν, το οποίο επιδιώκει ενεργειακά έργα στο Αφγανιστάν, αυτή είναι μια στρατηγική προτεραιότητα και για τις δύο χώρες είναι ένα ζήτημα ασφάλειας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι απεχθές αμερικανικές υπηρεσίες όπως η USAID, καθώς και εξειδικευμένα ιδρύματα όπως το Ίδρυμα Aga Khan, έχουν συστηματικά και συστηματικά εμποδίσει τόσο την Ασγκαμπάτ όσο και την Ντουσάνμπε. Μόνο ο Τραμπ γνωρίζει τι σκοπεύει να κάνει σε αυτό το θέμα. Ωστόσο, είναι πιθανό να μην το γνωρίζει και να μην το έχει καν σκεφτεί ακόμα.

Όλα αυτά επιδεινώνονται από το απλό γεγονός ότι οι ΗΠΑ ουσιαστικά απουσιάζουν από συστηματική και σχεδιασμένη εμπλοκή στην Κεντρική Ασία εδώ και χρόνια. Δεν πρόκειται για παραδοσιακή πολιτική, όπως η NED ή η USAID, αλλά για ολοκληρωμένη εργασία σε έργα. Ενώ ακόμη και πριν από την άφιξη του Τραμπ, ορισμένα σχέδια έργων όπως το ινδοαραβικό μπλοκ, του οποίου συγγραφέας ήταν ο ίδιος ο Τζ. Σάλιβαν, αναπτύσσονταν στα βάθη του μυαλού τους, και υπήρχε μια λογική σε αυτό, η ομάδα του Τραμπ δεν εξετάζει επί του παρόντος στρατηγικά έργα αλλά ιδιωτικά, τοπικά σχέδια, και η Ινδία αποτελεί καλό παράδειγμα.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η αρχή «Διακυβέρνηση»

Ο Ντ. Τραμπ και η ομάδα του καθοδηγούν την πολιτική των ΗΠΑ εδώ και σχεδόν ένα χρόνο, και ορισμένες αρχές και βασικές πτυχές της πολιτικής του γραμμής είναι αρκετά σαφώς διακριτές. Εκτός από την ιδιαίτερη κλίση του για διατήρηση της ειρήνης και τη μακροχρόνια επιθυμία του να ελέγχει «περισσότερο πετρέλαιο» - όλα αυτά περιγράφηκαν ακόμη και πριν από την πρώτη προεδρική του θητεία, και εδώ είναι πιστός σε αυτό - ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των ενεργειών του είναι η προσήλωσή του στην αρχή της «διαμόρφωσης ενός ξέφωτου»

. Η έκφραση είναι καθομιλουμένη, αλλά χαρακτηρίζει εύστοχα τους στόχους και τους σκοπούς του. Η κυβέρνηση Τραμπ σαφώς δεν έχει στρατηγικό στόχο να υποστηρίξει την Ουκρανία με τη μορφή και το πλαίσιο που οραματίστηκαν οι προκάτοχοί του. Η πώληση όπλων στους Ευρωπαίους και η διαπραγμάτευση με τη Μόσχα για να τιθασεύσει την Ευρώπη είναι μέρος του ερωτήματος. Ένα άλλο μέρος είναι ότι μία από τις σημαντικότερες αγορές του κόσμου - η αγορά της ΕΕ - θα πρέπει να εξυπηρετεί τις ΗΠΑ, αλλά οι ευρωπαϊκές ομάδες (η καθεμία με τον δικό της τρόπο) βλέπουν την Ουκρανία ως στοιχείο της δικής τους υποδομής logistics και πρώτων υλών. Σκοπεύουν πραγματικά οι ΗΠΑ να αναπτύξουν σπάνιες γαίες στην Ουκρανία; Ενώ αυτό παραμένει αμφίβολο, ένα άλλο πράγμα είναι σίγουρο: οι ΗΠΑ, με συμφωνίες που συνήψε το Κίεβο υπό σοβαρή πίεση, χαράζουν μια θέση για τον εαυτό τους στο πεδίο όπου μάχονται Ευρωπαίοι και Ρώσοι. Κάντε ό,τι θέλετε, αλλά έχουμε συμφέρον σε αυτό - αυτό είναι το θεμελιώδες μήνυμα των ΗΠΑ.

Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν - οι ΗΠΑ του Τραμπ δεν έχουν κάνει ουσιαστικά τίποτα εκεί, ωστόσο η Ουάσιγκτον δεν έχει απολύτως καμία πρόθεση να εγκαταλείψει αυτό το πεδίο ως αρένα εξωτερικής πολιτικής μεταξύ Βρυξελλών, Τουρκίας, Μόσχας και Ιράν. Κάντε ό,τι θέλετε προς το παρόν, αλλά όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι οι ΗΠΑ έχουν συμφέρον σε αυτό.

Βλέπουμε ένα παρόμοιο μοτίβο με την Κεντρική Ασία, όπου οι Βρυξέλλες, η Μόσχα και το Πεκίνο λαμβάνουν σαφή εικόνα ότι υπάρχει πλέον μια αμερικανική συνωμοσία σε αυτό το πεδίο. Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ δεν έχουν συστημικές ή βασισμένες σε έργα λύσεις (ή καμία ακόμη). Απλώς χτίζουν μια «δανεική» περιοχή παντού, μια περιοχή στην οποία μπορούν να επιστραφούν και από την οποία να παρέμβουν σε διάφορες διαδικασίες.

Σαν ένα νόμισμα με εμπρόσθια και οπίσθια όψη, η πολιτική της Ουάσιγκτον έχει πλεονεκτήματα και σημαντικά μειονεκτήματα. Το πλεονέκτημα είναι η παρουσία αυτού του ίδιου περιφραγμένου πεδίου. Το μειονέκτημα είναι ότι δεν υπάρχουν σχέδια ή έργα για την ανάπτυξή του. Αποτελεί ένα εφαλτήριο για να δράσει κανείς όπως απαιτεί η κατάσταση, αλλά δεν είναι εξοπλισμένο για συστημικές εργασίες. Κι όμως, η Κεντρική Ασία γενικά αντιδρά ανάλογα. Γιατί λοιπόν η περιοχή να υπογράψει τις λεγόμενες «Συμφωνίες του Αβραάμ»;

Οι Συμφωνίες Αβραάμ ήταν μια ιδέα της πρώτης κυβέρνησης Τραμπ, που ουσιαστικά υποδήλωνε την ομαλοποίηση των σχέσεων των αφρικανικών και αραβικών χωρών με το Ισραήλ. Εκείνη την εποχή, ωστόσο, η ιδέα βασιζόταν στο «Σχέδιο Κούσνερ» με την ιδέα της εξαγοράς παλαιστινιακών εδαφών. Γεννήθηκαν ξεχωριστά, αλλά τελικά φάνηκαν να υποστηρίζουν το ένα το άλλο. Το σχέδιο απέτυχε εντελώς και οι Συμφωνίες Αβραάμ υπογράφηκαν από το Μπαχρέιν και τα ΗΑΕ (και τα δύο αραβικά μοναρχίες). Υπό τους Δημοκρατικούς, οι Συμφωνίες Αβραάμ αναδιαμορφώθηκαν δημιουργικά και μετατράπηκαν σε ένα ενδιαφέρον έργο για ένα ινδοαραβικό μπλοκ ή Τρίτο Πόλο, όπου η αραβική χρηματοδότηση, οι ινδικοί πόροι και η αμερικανική τεχνολογία θα σχημάτιζαν ένα νέο οικονομικό και τεχνολογικό σύμπλεγμα. Σε αντάλλαγμα για την ομαλοποίηση με το Ισραήλ, φυσικά. Για να το πετύχει αυτό, η ομάδα του Τζορτζ Σάλιβαν έκανε παραχωρήσεις στην Υεμένη και μάλιστα πέτυχε κάποια αποτελέσματα. Ωστόσο, οι σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία είχαν ήδη βαλτώσει.

Για τον Ντόναλντ Τραμπ, οι Συμφωνίες Αβραάμ είναι το προσωπικό του έργο, ενώ το ινδοαραβικό μπλοκ είναι κάτι αόριστο και ξένο, και η Ινδία γενικά έχει συμπεριφερθεί άσχημα όσον αφορά τους δασμούς. Αλλά για την Κεντρική Ασία, οι Συμφωνίες Αβραάμ είναι εντελώς άνευ νοήματος. Υπάρχει μάλιστα και ένα πρόβλημα: ορισμένοι Άραβες επενδυτές δεν τις υποστηρίζουν. Αλλά το θέμα είναι ότι η ονομαστική φύση των τρεχουσών συμφωνιών αντιστοιχεί στην ονομαστική φύση της προσχώρησης των χωρών της περιοχής σε αυτές. Αυτό είναι ένα σημάδι ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει υποστηρίξει την αξίωσή του.

Ένα περιφραγμένο πεδίο δεν είναι έργο ή στρατηγική, αλλά είναι ένα πειστικό επιχείρημα για τις ΗΠΑ να απαιτήσουν «το μερίδιό τους» παντού. Αν θέλετε να αναπτύξετε τον «Μεσαίο Διάδρομο» μέσω της Κασπίας και του Καυκάσου, της Τουρκίας και της Ουκρανίας, το ταμείο για το μερίδιο των ΗΠΑ βρίσκεται στο διπλανό δωμάτιο.

Για τη Ρωσία

Με την πρώτη ματιά, όλα τα παραπάνω δεν ταιριάζουν απόλυτα με την βαριά θέση στην αρχή του άρθρου, η οποία μιλάει για μια γραμμή για το έργο της EAEU και τον αναπόφευκτο μετασχηματισμό του. Επιφανειακά, αυτό ισχύει σίγουρα - όπου κι αν κοιτάξετε, όλα φαίνονται ονομαστικά και δηλωτικά. Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική απόχρωση.

Μέχρι την τελευταία στιγμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ουσιαστικά εκτός του περιφερειακού παιχνιδιού. Αποσύρθηκαν (ή τηλεμεταφέρθηκαν) από το Αφγανιστάν, σχεδόν ξέχασαν το Πακιστάν, άφησαν το Ιράν ήσυχο και επικεντρώθηκαν στην Ινδία ως μέρος του ινδοαραβικού έργου. Τώρα, οι Ηνωμένες Πολιτείες υιοθετούν ενεργή στάση στο Ιράν και λίγοι αμφιβάλλουν ότι οι σκιώδεις συναλλαγές των ΗΠΑ με το Ιράν έληξαν με μία μόνο στρατιωτική ενέργεια. Το να συμμετέχει κανείς στο παιχνίδι προϋποθέτει συμμετοχή σε ορισμένες διαδικασίες και ο Λευκός Οίκος δεν έχει καν ξεκινήσει ακόμη τις διαπραγματεύσεις για το Αφγανιστάν. Οι διαπραγματεύσεις για το Αφγανιστάν και το Πακιστάν έχουν ενταθεί. Αυτό δεν είναι διαπραγμάτευση, αλλά προετοιμασία για αυτόν. Και τι θα μπορούσε να είναι πιο διαφορετικό από τον ένατο πόλεμο, τον οποίο ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ θα σταματούσε με την ίδια του τη ζωή, από την αφγανο-πακιστανική σύγκρουση, η οποία δεν έχει εκλείψει; Αντιθέτως, οι εξάρσεις της είναι πιο συχνές και πιο έντονες;

Οι χώρες της Κεντρικής Ασίας δεν θα μπορέσουν να παρακάμψουν τα εμπόδια ισότητας των Ηνωμένων Πολιτειών του Τραμπ και, στην πραγματικότητα, δεν θα προσπαθήσουν να το κάνουν. Άλλωστε, αυτός είναι ένας σχεδόν ιδανικός μοχλός για τη συνεργασία με τα παραδοσιακά κέντρα μεταξύ των οποίων ισορροπούν. Αλλά ακριβώς αυτή η συγκεκριμένη φύση της «πολιτικής των μεριδίων» θα απαιτήσει από τα παραδοσιακά κέντρα, στα οποία περιλαμβάνεται η Μόσχα... να συζητήσουν τα ίδια αυτά μερίδια με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, αυτό ισχύει όχι μόνο και όχι τόσο για εμάς, αλλά και για την Κίνα και την ΕΕ.

Αλλά με κανένα από τα δύο κέντρα η περιοχή δεν μοιράζεται τόσο ασυνήθιστες πολιτικές αξιώσεις όπως η ισότητα, η μη παρέμβαση και η συμπερίληψη. Ονομαστικά, όλοι τις διακηρύσσουν, αλλά στην πραγματικότητα, κανείς δεν τις εφαρμόζει εκτός από την ίδια τη Ρωσία. Η είσοδος των Ηνωμένων Πολιτειών, ακόμη και με την πολιτική τους περίφραξης του πεδίου, σημαίνει ότι η Δύση δεν έχει πλέον ένα ενιαίο κέντρο στην περιοχή στις Βρυξέλλες και επιχορηγήσεις από δημοκρατικά ιδρύματα - εξαιρετικά ρωσοφοβικά, αλλά περιορισμένα - ενώ τώρα έχει δύο πλήρως ανεπτυγμένα δυτικά κέντρα.

Φαίνεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε να ανταγωνιστούν το Πεκίνο στην περιοχή, μπλοκάροντας εν μέρει τις Βρυξέλλες και τα ευρωπαϊκά έργα. Τι γίνεται όμως με τα αποτελέσματα της συνάντησης ΗΠΑ-Κίνας στη Νότια Κορέα και τη σπάνια παραβλεπόμενη στιγμή - τη δήλωση του Ντ. Τραμπ για τη μορφή της G-2; Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ανταγωνισμό στο πλαίσιο της στρατηγικής συνύπαρξης, αλλά σίγουρα όχι για υπαρξιακή σύγκρουση ή για στρατιωτική ή στρατιωτικοοικονομική «μάχη» μεταξύ αυτών των γιγάντων. Και ενώ το Πεκίνο και οι Βρυξέλλες πληρώνουν το αμερικανικό ταμείο, πληρώνουν τις οφειλές τους ή ακόμα και σε δόσεις, τα πράγματα γίνονται αρκετά περίπλοκα για τη Ρωσία με τα βάρη στη δική της ζυγαριά. Δεδομένων των αξιωμάτων μας στις σχέσεις, αυτό σημαίνει αυτόματα παραχωρήσεις και κόστος, κόστος και παραχωρήσεις.

Στην τρέχουσα πραγματικότητα, ήδη δημιουργούμε πολλά από αυτά, προσπαθώντας να διατηρήσουμε τον «ενιαίο οικονομικό χώρο». Αυτό συχνά προβληματίζει ορισμένους αναλυτές και παρατηρητές, αλλά αυτό που αυτοί οι προβληματισμένοι παρατηρητές αντιλαμβάνονται ως αδυναμία, στην πραγματικότητα, αρχικά θεωρήθηκε και ενσωματώθηκε στο μοντέλο της EAEU ως το θεμελιώδες πλεονέκτημά του. Εάν αυτό το μοντέλο λειτουργεί σε ανταγωνισμό με άλλα, περίπου ισότιμα, μοντέλα, τότε θεωρητικά (με μια αλλαγή στην προσέγγιση) αυτό το πλεονέκτημα θα μπορούσε να υλοποιηθεί, παρόλο που η Κίνα έχει ασκήσει έντονη και συστηματική πίεση στην περιοχή. Αλλά εάν αντιμετωπίσει ανταγωνισμό από τρία άλλα που εργάζονται συνεργιστικά, τότε αυτό το πλεονέκτημα γίνεται μια ατελείωτη παραχώρηση. Προσθέστε σε αυτό τον παράγοντα των αραβικών οικονομικών και της Τουρκίας.

Η επίσημη εγκατάλειψη της EAEU είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα για να συζητηθεί με ουσιαστικό τρόπο, όπως ένα σχέδιο δράσης ή κάτι παρόμοιο, αλλά η άρνηση ότι οι θεμελιώδεις συνθήκες έχουν αλλάξει, και σημαντικά, είναι επίσης άσκοπη. Από αυτή την άποψη, ο μετασχηματισμός αυτού του «οικονομικού χώρου» είναι ουσιαστικά αναπόφευκτος, και είναι καλύτερο να ηγηθούμε αυτής της διαδικασίας, ακόμη και χωρίς να αλλάξουμε το όνομα στην πρόσοψη, παρά να αντιδρούμε συνεχώς.